Toelichting per programma

Programma 3: Sociaal Domein

Terug naar navigatie - Programma 3: Sociaal Domein

Exploitatie
Wet Inburgering
Dit betreft een correctie op de bestuursrapportage waarin we de inkomsten voor de Wet Inburgering hebben aangepast aan de laatst bekende beschikking van het Rijk. Het uitgavenbudget had hiermee gelijk getrokken moeten worden. De vergoeding van het Rijk is namelijk beschikbaar gesteld voor uitvoering van de wet en gebaseerd op een taakstelling voor onze gemeente. Uitvoering verloopt daarmee budgetneutraal. De uitgaven worden hier nu ook op aangepast. De bijstelling is € 373.000. 

Opvang vluchtelingen Oekraïne
Voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne wordt opnieuw een overschot verwacht. We kunnen ondanks de verlaging van de compensatie de opvang nog steeds realiseren binnen de ontvangen middelen van het Rijk. Dit komt omdat de gemeente Meppel de opvang geconcentreerd heeft op één locatie. De totale kosten zijn nog niet bekend. We verwachten een overschot tussen de €2 en €3 miljoen. In deze tussenrapportage nemen we € 2,5 miljoen mee. Voor dit overschot geldt geen terugbetalingsverplichting.

Specifieke uitkering Integraal Zorgakkoord (Spuk-IZA)
Vanuit de Spuk-IZA middelen is een budget van € 100.000 beschikbaar gesteld aan elke Drentse gemeente om de beweging van zorg naar gezondheid in te kunnen zetten vanuit de akkoorden IZA en GALA voor het jaar 2024. Deze middelen ontvangen we via penvoerder gemeente Emmen. Het budget moet in 2024 worden ingezet, anders geldt een terugbetalingsverplichting. 

Participatiewet
Het aantal uitkeringen Participatiewet en het aantal personen dat met loonkostensubsidie aan het werk gaat neemt toe. De overschrijding kan opgevangen worden binnen de bestaande budgetten. Een voordeel is ontstaan door een overschot van de regeling energietoeslag.  Voor de energietoeslag 2023 hebben we 1900 unieke huishoudens bereikt. Dit is in lijn met het aantal huishoudens waarmee het Rijk in haar compensatie ook vanuit is gegaan. De energietoeslag 2023 is uitbetaald in 2 delen. Door bijvoorbeeld verhuizing, overlijden of gewijzigd inkomen had niet ieder huishouden recht op het volledige bedrag. Daarnaast zijn er minder aanvragen individuele bijzondere bijstand ontvangen dan verwacht. 

De actuele raming van de inkomsten Participatiewet (BUIG) is gebaseerd op de voorlopige beschikking 2024. De nadere voorlopige beschikking 2024 is € 240.000 lager. Het landelijke macro-budget is verlaagd op basis van conjunctuur en realisatiecijfers van 2023.

Schuldhulpverlening
De lasten voor schuldhulpverlening zijn € 230.000 hoger dan begroot. Dit komt door een stijging in de tarieven voor schuldhulpverlening, inkomensbeheer en beschermingsbewind bij de gemeenschappelijk regeling Gemeentelijke Kredietbank (GKB). Het tekort is ook ontstaan door een hoger negatieve jaarresultaat 2023 en het te verwachten negatief resultaat 2024 van de GKB. Daarnaast is sprake van organisatiekosten die gemoeid zijn met het inrichtingsproces van de GKB (verzelfstandiging). Het bestuur van de GKB is bezig om de nieuwe situatie op 1 januari 2025 in te laten gaan.

Begeleide participatie
De herziene begroting van Reestmond geeft een nadeel van € 88.000. Oorzaak hiervan zijn de gestegen personeelskosten. Hier tegenover staat een compensatie in het gemeentefonds (zie Algemene dekkingsmiddelen). Daarnaast nemen de begeleidingskosten van beschut werk toe. De doelgroep wordt groter door het invullen van de jaarlijkse taakstelling. In Meppel is een nieuwe woonlocatie gebouwd waar mensen met een beschut werk indicatie zijn gaan wonen. Hierdoor moesten we een aantal indicaties van andere gemeenten overnemen. Totaal zorgt dit voor een overschrijding van het budget beschut werk van € 175.000. Op dit onderdeel komen we dan op een totaalbedrag van € 263.000.

Re-integratietrajecten
We gebruiken het Europees Sociaal Fonds (ESF) om mensen met een lange afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Het ESF is een financieel Europees instrument om werkgelegenheid te ondersteunen. Van 2021 tot en met 2023 hebben de gemeenten en het UWV in arbeidsmarktregio Zwolle deelgenomen aan een ESF-programma. We hebben nu een afrekening ontvangen over deze periode. Dit resulteert in een incidenteel voordeel van € 130.000. 
Op de budgetten van re-integratietrajecten en het Leer Werk Centrum (LWC) verwachten we een overschrijding van € 70.000. Het aantal uitkeringen neemt toe wat ook effect heeft op de inzet van re-integratietrajecten. Bij het LWC zijn meer groepen en workshops gestart dan voorgaand jaar.  Totaal stellen we de budgetten van re-integratie bij met een voordeel van € 60.000. 

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
De omvang van doelgroep van de Wmo neemt toe. We hebben te maken met een dubbele vergrijzing (mensen worden ouder en de groep ouderen wordt groter) en mensen moeten langer thuis blijven wonen. Hierdoor zijn de budgetten van de Wmo niet toereikend. 

  • Woningaanpassingen
    Er worden vier grote woningaanpassingen uitgevoerd. In 2024 verwachten we hiervoor ongeveer € 250.000 aan kosten. Een deel van de werkzaamheden zal in 2025 nog uitgevoerd worden. Door de krapte op de woningmarkt is verhuizen naar een passende woning bijna niet mogelijk. Het aantal woningaanpassingen is vooraf moeilijk in te schatten. Een grote aanpassing kan veel impact hebben op het budget. 
  • Wmo Huishoudelijk hulp/Begeleiding/Dagbesteding
    De tarieven voor Wmo ondersteuning zijn meer geïndexeerd dan waar rekening mee is gehouden in de begroting. Daarnaast stijgen de cliëntenaantallen. We verwachten een tekort van € 300.000.
  • Vervoersmiddelen
    Er is een groter beroep gedaan op vervoersmiddelen, waaronder rolstoelen. Daarnaast is dit jaar een dure maatwerkrolstoel verstrekt. De hulpmiddelen Wmo zijn opnieuw aanbesteed. Vanaf het tweede kwartaal 2024 hebben we een andere aanbieder. Het totale nadelige effect van deze genoemde ontwikkelingen is € 100.000.

Bijdrage Jeugdhulpregio
De bijdrage aan de jeugdhulpregio Drenthe is € 55.000 hoger dan begroot. De capaciteit van het regioteam is uitgebreid. Daarnaast nemen de kosten voor ondersteuning toe, omdat externe financiering komt te vervallen. Ook is in de begroting van de jeugdhulpregio een post opgenomen voor beschikbaarheidsfinanciering  voor gespecialiseerde jeugdhulp. Deze extra vergoeding wordt alleen bij leegstand toegekend aan enkele aanbieders. 

Beschermd wonen
De definitieve afrekening 2023 die we dit jaar hebben ontvangen is € 300.000 hoger dan voorlopige afrekening die we hebben opgenomen in de Jaarstukken 2023. Het aandeel van Meppel op basis van de vastgestelde verdeelsleutel is iets hoger geworden. Hierdoor ontvangen we een hoger deel van het overschot. 

Programma 4: Onderwijs

Terug naar navigatie - Programma 4: Onderwijs

Exploitatie
Onderwijsachterstandenbeleid 
De specifieke uitkering ontvangen van het Rijk voor het onderwijsachterstandenbeleid is € 90.000 hoger ten opzichte van de begroting. De lasten voor het onderwijsachterstandenbeleid zijn budgetneutraal aangepast conform de specifieke uitkering. 

Programma 6: Kunst en cultuur, recreatie en toerisme

Terug naar navigatie - Programma 6: Kunst en cultuur, recreatie en toerisme

Exploitatie
Openbare bibliotheken

We hebben een eenmalige specifieke uitkering van het Rijk ontvangen voor lokale bibliotheekvoorzieningen.  Totaal is dit € 306.678 is voor de jaren 2024 en 2025.  Voor uitvoering hiervan is een subsidie van € 153.339 per jaar aan Biblionet Drenthe toegekend voor de doorontwikkeling van bibliotheekvoorzieningen in 2024 en 2025. 

Programma 7: Sport en bewegen

Terug naar navigatie - Programma 7: Sport en bewegen

Exploitatie
Beheer sportaccommodaties
De schoonmaak- en energiediensten zijn in 2024 aanbesteed en hebben geleid tot een nieuw contracten met hogere tarieven. Voor de schoonmaak van sportaccommodaties verwachten we in 2024 circa € 70.000 duurder uit te zijn. De kosten voor gas en elektra komen voor de sportaccommodaties circa  € 80.000 hoger uit. Ook binnen andere programma's nemen deze kosten toe. Daar verwachten we de prijsstijging vooralsnog op te kunnen vangen binnen de beschikbare budgetten. In 2024 is de beheersfunctie van sporthal Ezinge weer ingevuld. Een inhaalslag met betrekking tot het onderhoud heeft plaatsgevonden waardoor we in 2024 circa € 60.000 extra kosten maken.  Een totaal nadeel op dit product van € 200.000.

Investeringen
De vervanging van de kunstgrasvelden op sportpark Ezinge is in 2024 afgerond en gerealiseerd binnen de beschikbare middelen. De aanbesteding van de aanleg van het kunstgrasveld op sportpark Tussenboerlanden viel tegen. Voorgesteld wordt om € 120.000 aan dit krediet toe te voegen en dit te bekostigen uit de restantmiddelen van de vervanging van de kunstgrasvelden op sportpark Ezinge. In lijn met deze mutatie wordt ook de begrote btw-compensatie voor de investering overgeboekt.

Programma 9: Beheer bestaande openbare ruimte

Terug naar navigatie - Programma 9: Beheer bestaande openbare ruimte

Exploitatie
Onderhoud openbare ruimte

In de bestuursrapportage 2024 is gesignaleerd dat afgelopen jaren sprake is geweest van forse prijsstijgingen. Het effect hiervan zien we nu terug bij een aantal recente aanbestedingen. Zo zijn de kosten van onkruidbestrijding op verharding gestegen met € 100.000 en is de prijs van asfalt gestegen met € 75.000. Ook valt de bestrijding van de eiken processierups in 2024 € 80.000 duurder uit, waarvan € 54.000 als incidenteel is aan te merken. 

Eind augustus werd onder meer Meppel getroffen door een hevige zomerstorm. Gelukkig zijn er geen slachtoffers gevallen maar de schade in Meppel is enorm. Het opruimen en herstellen van de stormschade neemt veel tijd in beslag. Op moment van schrijven van deze financiële tussenrapportage is nog onbekend wat de omvang van de meerkosten is en in welke mate de verzekering deze kosten vergoed.

Beheer openbare verlichting
Afgelopen jaren is een geschil met een externe partij ontstaan over de uitvoering van het onderhoud aan de openbare verlichting. Ondertussen is een schikking getroffen en daarmee is deze kwestie opgelost. Na finale kwijting over en weer van openstaande facturen en verplichtingen resteert voor de gemeente een eenmalig voordeel van € 100.000.
Een andere lopende kwestie betrof de afrekening van energiekosten van de openbare verlichting uit voorgaande jaren. Uit voorzorg was eind 2023 hiervoor een reservering opgenomen in de jaarrekening. Na verrekening van alle verplichtingen kan nu een voordelig resultaat van € 100.000 worden ingeboekt.
Per saldo op dit  product een meevaller van € 200.000.

Schoonmaken openbare ruimte
De vergoeding zwerfafval (ZA) is per 1 januari 2023 gestopt. Meppel ontvangt een nabetaling van € 32.000 (eenmalig) door de afwikkeling van 2022. 

Als vervanger voor de ZA vergoeding ontvangen gemeenten met ingang van januari 2023 een zogenaamde “Prullenbakkenvergoeding”. Deze nieuwe vergoeding is net als de vergoeding ZA bedoeld voor het beheren en ledigen van prullenbakken en de verwerking van verpakkingsafval. Het bestaande beleid is voortgezet. Meppel ontvangt in 2024 € 34.000 zijnde € 0,94 per inwoner.

Daarnaast ontvangen gemeenten met ingang van 2023 een vergoeding voor het opruimen, vegen en verwerken van wegwerpplastic dat vrijkomt in de openbare ruimte. Deze “Single Used Plastics” (SUP) regeling is een nieuwe regeling die vanuit Europa is opgelegd. Het geld voor de uitvoering van de SUP wordt bijeengebracht door de producenten van plastic.  Meppel verwacht in 2024 een bedrag van € 134.000 te ontvangen over 2023.  Komende maanden schrijven we een beleidsnotitie over hoe we uitvoering geven aan deze regeling.

Hoewel beide regelingen verschillend van aard zijn hebben ze beiden als doel het schoonhouden van de openbare ruimte. Omdat lang onduidelijk was hoe de nieuwe regels rondom zwerfafval er uit zouden gaan zien zijn deze vergoedingen nog niet opgenomen in de begroting.

Investeringen
Fietspad Ruinerwoldse weg
Voor de aanleg van Fietspad Ruinerwoldse weg is een krediet beschikbaar gesteld van € 195.000. Door een aantal extra onvoorziene werkzaamheden, waaronder aanvullende eisen vanuit het Waterschap voor de waterberging is het krediet ontoereikend. Voorgesteld wordt het beschikbare krediet te verhogen met € 65.000 naar € 260.000.

Nijeveense Grift
Zie toelichting programma 10 'Verkoop watertoren'.

Programma 10: Economische zaken en grondzaken

Terug naar navigatie - Programma 10: Economische zaken en grondzaken

Exploitatie
Verkoop watertoren

Begin 2024 is de watertoren in Meppel door de stichting Watertoren verkocht. Door het opheffen van de stichting Watertoren ontvangt gemeente Meppel circa € 65.000. Dit bedrag is opgebouwd uit een restantsaldo van de stichting en terugbetaling van eerder door de gemeente verstrekt kapitaal aan de stichting. Wij stellen voor om het ontvangen bedrag te bestemmen voor verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in het gebied rond de watertoren/Nijeveense Grift en dit toe te voegen aan het beschikbare krediet voor aanpassing van De Grift. Naast het zichtbaar maken van de Nijeveense Grift kan hierdoor ook een (parkachtige) verbinding worden gemaakt tussen de watertoren (Steenwijkerstraatweg) richting het Mandemakerspark.

Programma 11: Duurzaamheid

Terug naar navigatie - Programma 11: Duurzaamheid

Exploitatie
Besteding Lokale Aanpak Isolatie (LAI)

In december 2023 heeft het Rijk aan de gemeente Meppel een uitkering toegekend van € 996.704. Deze uitkering is bedoeld voor het uitvoeren van een isolatieprogramma voor slecht geïsoleerde woningen van eigenaar-bewoners. Deze maatregelen moeten voor 31 december 2026 zijn uitgevoerd. Voor 2024 verwachten we voor circa € 200.000 invulling te kunnen geven aan deze regeling waar de ontvangen uitkering van het Rijk tegenover staat.

Besteding uitkering aanpak energiearmoede
Het Rijk heeft in 2022 Meppel een bedrag van € 870.905 toegekend voor de aanpak van energiearmoede. Hiervan was eind 2023 nog € 776.750 onbenut. De uitvoering is inmiddels gemandateerd aan het Samenwerkingsverband Noord Nederland. De looptijd is verlengd tot 31 december 2025. De resterende middelen nemen we budgetneutraal op ter uitvoering van deze regeling in 2024.

Algemene dekkingsmiddelen

Terug naar navigatie - Algemene dekkingsmiddelen

Exploitatie
Renteresultaat
Als gevolg van de positieve rekeningresultaten in de afgelopen jaren en voorschotbedragen die we al hebben ontvangen voor subsidies, verwachten we voor 2024 een rentevoordeel te behalen van € 300.000. Ook de gunstige renteontwikkeling draagt daaraan bij. 

Gemeentefonds
Het gemeentefonds is de grootste inkomstenpost voor iedere gemeente. De basis voor de raming uit de bestuursrapportage 2024 is de septembercirculaire 2023. Inmiddels hebben we de meicirculaire 2024 ontvangen. Die circulaire leidt tot een gunstige bijstelling van de raming over 2024. Een positief verschil van € 1.734.000. Dit komt met name door:

  • een structurele compensatie voor lonen en prijzen binnen de Participatie (Wsw)
  • een tegemoetkoming infrastructuur sociaal ontwikkelbedrijven
  • incidentele compensatie voor uitvoeringskosten Omgevingswet.