Toelichting per programma

Exploitatie
Wet Inburgering
De lasten voor de uitvoering van de Wet Inburgering zijn € 100.000 hoger dan begroot. Tegenover deze kosten staat een specifieke uitkering van het Rijk, gebaseerd op de taakstelling van de gemeente. De baten en lasten worden budgetneutraal aangepast. 
 
Publieke gezondheid (GGD)
Voor 2025 is een incidenteel bedrag van € 60.000 toegevoegd aan het budget van de GGD voor de transformatie van Veilig Thuis Drenthe (VTD). De GGD heeft in 2024 een positief financieel resultaat behaald, waarmee de transformatie in 2025 wordt bekostigd. Hierdoor is het incidentele toegevoegde budget van € 60.000 niet meer benodigd voor dit doel.

Gemeentelijke opvang Oekraïners
De afgelopen maanden is het aantal opvangplekken in de gemeentelijke opvang Oekraïners (GOO) verhoogd. Hierdoor nemen de kosten van onder andere huur en schoonmaak toe. Daar tegenover staat een normvergoeding van het Rijk die hoger is dan de meerkosten. Per saldo verwachten we € 0,5  miljoen meer overschot ten opzichte van het overschot van € 1 miljoen die al was begroot.

Specifieke uitkering stimulering sport (Spuk Sport)
Gemeenten kunnen de btw die hen in rekening wordt gebracht voor investeringen in sport, niet meer in aftrek brengen. Om de ontwikkeling en instandhouding van sportaccommodaties te stimuleren, kunnen gemeenten jaarlijks de Spuk Sport aanvragen. De daadwerkelijke omvang van de uitkering wordt achteraf vastgesteld en is afhankelijk van de werkelijke besteding van de gemeenten en het totale beroep op de regeling. Een voorschot wordt ontvangen op basis van de besteding in de afgelopen jaren. In 2024 heeft gemeente Meppel een groot aantal investeringen in sportaccommodaties gerealiseerd. Hierdoor verwachten we een nabetaling op het ontvangen voorschot 2024 van circa € 300.000.

Onderhoudskosten zwembad
Het zwembad raakt als gebouw steeds meer verouderd. De vernieuwing van het zwembad staat in de Perspectiefnota 2026-2029 opgenomen. Stichting Zwembad Meppel voert namens de gemeente het onderhoud uit. Voor het huidige zwembad blijft het van belang om te sturen op veiligheid, hygiëne en continuïteit. Tot het moment van vernieuwing behoeft het zwembad nog wel onderhoud. Vanwege de verouderde technische staat nemen de onderhoudskosten toe. Er wordt op basis van een risico-inschatting kritisch gekeken naar het onvermijdelijke onderhoud. In 2025 is daarvoor een aanvullend onderhoudsbudget van € 80.000 benodigd.

Exploitatie
Uitkeringen Participatiewet
Het aantal uitkeringen Participatiewet is in de tweede helft van 2025 licht toegenomen. Ook neemt de doelgroep die aan het werk gaat met loonkostensubsidie verder toe. Hierdoor verwachten we een stijging van de uitgaven voor de inkomensregelingen. Daar tegenover staan de inkomsten vanuit de gebundelde uitkering (BUIG). In de laatste beschikking is nog geen rekening gehouden met loon- en prijsbijstellingen. We verwachten daar nog een positieve bijstelling op. Hierdoor verwachten we de nadelen per saldo op te kunnen vangen binnen het programma.  

LeerWerkCentrum (LWC)
Op het budget van het LWC verwachten we een overschrijding van € 65.000 in 2025. Het aantal groepsactiviteiten breidt zich weer meer uit. De grootste oorzaak is het weer goed kunnen koppelen van vraag en aanbod. Niet altijd is er de mogelijkheid om de gesignaleerde noodzaak en het juiste product direct op elkaar af te stemmen. Op dit moment verloopt dit goed. Daarnaast neemt sinds 2024 het aantal uitkeringen weer toe. Dit heeft effect op de inzet van re-integratietrajecten. 

Schuldhulpverlening
De kosten voor schuldhulpverlening zijn € 110.000 hoger dan begroot. Dit heeft twee oorzaken. Ten eerste is het jaarresultaat 2024 nadeliger dan verwacht. Ten tweede zijn er extra organisatiekosten die gemoeid zijn met het inrichtingsproces van de GKB (verzelfstandiging). Het bestuur van de GKB werkt eraan om de nieuwe situatie zo spoedig mogelijk in te laten gaan. Ze verwachten dat dit uiterlijk op 1 januari 2026 zal gebeuren.

Eigen bijdrage Wmo
We verwachten € 75.000 meer inkomsten uit de eigen bijdrage voor de Wmo. Het aantal huishoudens dat een eigen bijdrage moet betalen wordt groter. Dat beeld past bij de toenemende doelgroep in de Wmo. Dit wordt veroorzaakt door de dubbele vergrijzing (mensen worden ouder en de groep ouderen wordt groter) en het feit dat zij langer thuis blijven wonen. 

Beschermd wonen
Op basis van de definitieve afrekening 2024 voor beschermd wonen ontvangen we een overschot van € 3,65 miljoen. In de jaarstukken is rekening gehouden met € 3,46 miljoen. Per saldo een voordeel van € 190.000 in 2025.  

Vrouwenopvang
De gemeente Emmen ontvangt als centrumgemeente vanuit het Rijk bekostiging voor vrouwenopvang namens alle Drentse gemeenten. Hiermee worden verschillende diensten bekostigd voor kwetsbare inwoners in Drenthe. De indexering van de kosten zit niet in de bekostiging die de gemeente Emmen ontvangt, maar zit inbegrepen in de algemene uitkering van het gemeentefonds. Dit betekent dat alle gemeenten in Drenthe hiervoor middelen ontvangen. Om goed hulp te kunnen blijven bieden, zonder te bezuinigen op hoeveelheid hulp of kwaliteit, wordt voorgesteld de indexering ter hoogte van € 56.000 toe te kennen aan de gemeente Emmen. 

Exploitatie
Overname beheer de Plataan
Per 1 september 2025 is het beheer van de Plataan, op verzoek van Stichting WelzijnMensenWerk (WMW), overgenomen door de gemeente. Stichting WMW heeft een verzoek gedaan om tot € 250.000 op jaarbasis te subsidiëren voor het maatschappelijk beheer van de Plataan. De aanvraag was meer dan waar rekening mee is gehouden in onze begroting. Tot datum van overgang naar de gemeente,  per 1 september 2025, heeft stichting WMW de gevraagde subsidie naar rato ontvangen.  De aanvraag in deze tussenrapportage betreft budget voor de periode september t/m december 2025. 

Overname activa de Plataan
De overname van het beheer van de Plataan vraagt eenmalige overname van activa. 

Ogterop voorstellingen en culinair
Op basis van de huidige cijfers en het draaien van een half seizoen voorstellingen worden de opbrengsten recettes en de uitkoopsommen beiden bijgesteld met € 140.000. Daarmee samenhangend is een bijstelling Ogterop culinair van € 80.000, zowel aan de uitgaven als de inkomstenkant.

Leerlingenvervoer
De kosten voor leerlingenvervoer zijn € 50.000 hoger dan verwacht. Omdat leerlingenvervoer een open-einderegeling is, zijn onze mogelijkheden voor sturing beperkt. Door aangescherpt beleid (een nieuwe verordening en beleidsregels in 2024) hebben wij de afgelopen anderhalf jaar wel kosten kunnen besparen. Toch zijn de kosten per saldo gestegen. Dit komt door hogere kilometerprijzen in de taxisector en door toename van het aantal leerlingen in het gespecialiseerd onderwijs. Het budget voor leerlingenvervoer is hier in 2024 en 2025 niet op aangepast. We stellen het budget nu bij, zodat het beter aansluit bij de situatie van nu. 

Verzekering gebouwen en inventaris
Per 1 juli 2025 heeft de gemeente Meppel een nieuw contract voor de verzekering van gebouwen en inventaris.  De premie is gedaald waardoor dit een structureel voordeel oplevert van € 80.000. Het grootste effect zit in dit programma door verzekeringspremie gerelateerd aan de gebouwen van onderwijs en cultuur.  

Exploitatie
Lokale Aanpak Isolatie (LAI)
In het kader van het Nationaal Isolatieprogramma (NIP) heeft de gemeente Meppel een specifieke uitkering ontvangen van circa € 3,7 miljoen. 
Deze middelen zijn bedoeld voor de isolatie van slecht geïsoleerde woningen van eigenaar-bewoners. De maatregelen moeten eind 2028 zijn uitgevoerd. Planvorming is in voorbereiding. In 2025 verwachten we circa € 200.000 aan kosten voor onder andere het opstellen van een soortenmanagementplan. Dekking van deze kosten volgt uit de beschikbare regeling en een verwachte bijdrage van de provincie.

Tijdelijke regeling Capaciteit Decentrale Overheden Klimaat- Energiebeleid (CDOKE) 
Vanuit de Tijdelijke regeling Capaciteit Decentrale Overheden Klimaat- Energiebeleid (CDOKE) is een aanvullende bijdrage planfinanciering ontvangen van € 495.000. Deze bijdrage kunnen we nagenoeg inzetten voor de realisatie van onze duurzaamheidsdoelstellingen in 2025. We stellen daarbij ook voor om het uitgavenbudget voor de gerelateerde werkzaamheden te verhogen met € 65.000. Het meerdere van de bijdrage is een aanvullende dekking voor de al geplande activiteiten die onder de CDOKE-regeling vallen.

Investeringen
Voetgangsoversteek Paradijssluis
In de begroting is rekening gehouden met een investeringskrediet voor de voetgangersoversteek Paradijssluis van € 130.000. Dit als onderdeel van  de investeringen openbare ruimte overig. Voor de realisatie heeft de provincie een bijdrage toegekend van € 85.000. Er is sprake van aanvullende herstel- en plaatsingskosten van de brug. Ook zijn extra onderzoeken nodig ten behoeve van een procedure buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA). De geactualiseerde raming komt uit op € 185.000. Voorgesteld wordt het beschikbare krediet te verhogen met € 55.000.

Oversteek Industrieweg-Handelsweg
De gemeente Meppel is benaderd door Scania om een uitrit te realiseren op de industrieweg. Vanuit het actieplan Fiets is in 2025 een investeringskrediet opgenomen voor het verbeteren van de fietsoversteek Industrieweg-Handelsweg. Gezamenlijk wordt gekeken naar een integrale oplossing. De geplande uitvoering wordt opgeschort in samenhang met verdere uitwerking.

Exploitatie
Omgevingsvergunningen leges
Na een bijstelling in de bestuursrapportage (peildatum 1 april) is ook in deze tussenrapportage een bijstelling nodig (peildatum 1 september). Het effect is een gevolg van onder andere de versnelling van de woningbouw en een aantal grote projecten. 

Exploitatie
Minder huurinkomsten MFA de Plataan
De huurinkomsten uit De Plataan blijven achter. Sinds het faillissement van Scala is er sprake van structureel gederfde huurinkomsten. De gemeente wil graag dat het een bruisende plek voor culturele en maatschappelijke activiteiten wordt en zet zich in dat alle ruimtes daarvoor goed gebruikt worden. Inmiddels zijn er een aantal ruimtes weer structureel verhuurd, zoals voor een omgangskamer en het LeerWerkCentrum. Ook is een aantal ruimtes in gebruik genomen door de basisschool. De gemeente blijft zich inzetten voor het vinden van een goede balans tussen huurinkomsten en de ruimtes beschikbaar stellen voor culturele, maatschappelijke en sociale activiteiten. 

Onderhoudskosten gebouw de Plataan
De gemeente heeft in 2025 het dagelijks beheer en exploitatie in De Plataan overgenomen van Stichting Welzijn MensenWerk. Ook is het gemeentelijke LeerWerkCentrum (LWC) verhuisd naar De Plataan. Door deze veranderingen ontstond een natuurlijk moment om extra onderhoud uit te voeren. En door de inhuizing van het LWC zijn er vanwege de informatieveiligheid strengere eisen gesteld aan de infrastructuur voor draadloos internet.

Grondruil
Een grondruil heeft plaatsgevonden ten behoeve van de ontwikkeling Nieuwveense Landen. Op grond van de begrotingsvoorschriften moeten we dit behandelen als een grondaankoop en een grondverkoop. De grondaankoop vanuit gemeente Meppel is onderdeel van en gefinancierd uit de beschikbare middelen van grondexploitatie Nieuwveense landen. De door de gemeente verkochte gronden betroffen gronden die in het verleden uit exploitatie zijn genomen. Een incidentele boekwinst is gerealiseerd van circa € 560.000.

Exploitatie
Verkiezingen
Voor de extra verkiezingen dit jaar zijn in de begroting geen middelen opgenomen. De totale kosten voor 2025 worden geschat op € 93.000.

Leges
De gemeentelijke legesopbrengsten van onder andere reisdocumenten en huwelijken vallen dit jaar naar verwachting € 100.000 hoger uit. Dit komt door een combinatie van meer aanvragen en een in de legesverordening vastgesteld hoger tarief dan waarmee in de begroting rekening is gehouden . 

Contributie VNG
Het contributie bedrag aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is aanzienlijk gestegen. Het gaat hier met name over de bijdrage aan de Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering (GGU). Dit resulteert is een totale stijging van  € 80.000.

Exploitatie
Gemeentefonds
Het gemeentefonds is de grootste inkomstenpost voor iedere gemeente. De basis voor de raming uit de bestuursrapportage 2025 is de septembercirculaire 2024. Inmiddels hebben we de meicirculaire 2025 ontvangen. De gemeenteraad is via een memo geïnformeerd over de uitkomst. De circulaire geeft een positief verschil van afgerond € 1,6 miljoen. Dit komt met name door:

• een structurele compensatie voor lonen en prijzen binnen de Participatie (Wsw)
• een impulsbudget voor versterking infrastructuur sociaal ontwikkelbedrijven
• incidentele compensatie voor uitvoeringskosten Omgevingswet
• aanpassing van een aantal verdeelmaatstaven.

Het impulsbudget voor de versterking infrastructuur sociaal ontwikkelbedrijven is via een separaat raadsvoorstel (raadsvergadering oktober) verwerkt. In deze tussenrapportage wordt het overige deel van € 1,45 miljoen meegenomen.

Naast het positief effect van de meicirculaire 2025 zijn een aantal eenheden meer definitief geworden. Ook dat leidt tot een gunstig verschil over 2023 tot en met 2025. Het gaat dan om € 1,3 miljoen totaal waarvan € 0,5 miljoen betrekking heeft op het jaar 2025 en € 0,8 miljoen alsnog wordt uitbetaald als afrekening over de jaren 2023 en 2024. 

Het Rijk heeft toegezegd dat gemeenten de landelijke tekorten op de jeugdhulp over 2023 en 2024 ter hoogte van totaal € 728 miljoen gecompenseerd krijgen. We wachten de septembercirculaire 2025 af. 

Rente op kasgeldleningen
De huidige liquiditeitspositie maakt een kasgeldlening overbodig, waardoor de rentelasten van circa €225.000 komen te vervallen.

Deelneming nutsbedrijven
Het dividend van Rendo is hoger door het verbeterde resultaat over 2025. Dit leidt tot een bijstelling van €130.000.