Financiën op hoofdlijnen

Toelichting op de tabel:

1.  Correctie loonontwikkelingen
Voor de ramingen van de loonkosten van het ambtelijk personeel vormen de cao-afspraken het uitgangspunt. Medio april is er een eindresultaat bereikt over de nieuwe cao. Deze heeft een looptijd van twee jaar van 1 april 2025 tot en met 31 maart 2027. De invoering van de nieuwe cao gebeurt gefaseerd; per saldo gaat het om een structurele salarisstijging van totaal 6,7% plus € 35,00 nominaal. 

2a en 2b. Prijsontwikkelingen
Een aantal budgetten, zoals bijvoorbeeld subsidies en inkoop van goederen en diensten, compenseren we voor prijsstijgingen. We hanteren daarbij het consumentenprijsindexcijfer (CPI)” op basis van de laatste gegevens van het Centraal Economisch Plan (CEP). De raming uit februari 2025 geeft een inflatiecorrectie van 2,6% voor 2026 weer. Aan de inkomstenkant dus voor de gemeentelijke heffingen zoals de onroerend zaakbelastingen en ook voor de overige tarieven hanteren we hetzelfde percentage aan inflatie.  

3. Gemeentefonds
a. en b. September- en decembercirculaire 2024
De vastgestelde begroting 2025-2028 is gebaseerd op de meicirculaire 2024. Nadien is nog de september- en decembercirculaire 2024 ontvangen. 

c. Compensatie lonen en prijzen
De compensatie voor lonen en prijzen die we via het gemeentefonds ontvangen, is gebaseerd op het bruto binnenlands product.

d. Financiële effecten Voorjaarsnota 2025 
De Voorjaarsnota 2025 geeft een vooruitblik op de rijksbegroting voor de komende jaren en wordt financieel vertaald in de aanstaande meicirculaire 2025. Hieronder staat voor Meppel een totaalbeeld van de mutaties gemeentefonds op basis van de Voorjaarsnota 2025. Er is een vergelijking getrokken met de cijfers uit de vastgestelde meerjarenbegroting 2025-2028. 

Begrotingsadvies VNG
Onlangs heeft de VNG een begrotingsadvies gegeven voor de meerjarenbegroting 2026-2029. Daarin is onder meer geadviseerd de eerste twee jaren sluitend te maken. Dat advies geeft de VNG zodat de provinciale toezichthouder de gemeente niet onder verscherpt toezicht zet door 2026 te sluiten en een net geformeerd college in de loop van 2026 niet direct in de ombuigingsmodus moet voor 2027. Deze perspectiefnota voldoet qua financiële uitkomsten aan het advies. 

Incidentele meevallers afgelopen jaren met name door hogere inkomsten
De afgelopen jaren hebben we net als veel andere gemeenten te maken met behoorlijke positieve jaarrekeningresultaten. Onlangs heeft de raad nog de jaarstukken 2024 vastgesteld met een positief saldo van € 13,9 miljoen. Uit een analyse blijkt dat dit wordt veroorzaakt door een aantal forse incidentele meevallers. Dat is de reden dat we in deze perspectiefnota met name aan de inkomstenkant nog scherper zijn gaan ramen want een aantal incidentele meevallers zijn nagenoeg structureel van aard geworden. We zijn ons bewust dat we daarmee meer risico nemen. Ook de berichten van het Rijk brengen veel onzekerheid in de gemeentefinanciën met zich mee. Een goede reservepositie om eventuele buffers op te vangen blijft belangrijk.

Reservepositie
In mei 2023 heeft de gemeenteraad het Financieel actieplan vastgesteld. Dit is bedoeld als eerste aanzet om te werken aan een verbeterde, duurzaam gezonde financiële positie van Meppel. Met in ons achterhoofd dat het nodig is om te blijven investeren in de toekomst van onze gemeente en te blijven investeren in onze publieke voorzieningen. Het actieplan is opgebouwd aan de hand van vier pijlers die bijdragen aan een (duurzaam) financieel gezond Meppel. Eén van die pijlers is een goede reservepositie. De positieve resultaten van de afgelopen jaren hebben er toe geleid dat we onze algemene reserves behoorlijk hebben kunnen voeden.  

In het onderstaand overzicht is de ontwikkeling van de algemene reserves weergegeven uitgesplitst in de algemene bufferreserve en de vrij besteedbare reserve. Daarin zijn de voorlopige eindstanden van deze perspectiefnota verrekend met de algemene bufferreserve. 

Minimaal weerstandsvermogen
Op basis van de jaarstukken 2024 die de raad in zijn vergadering van 22 mei 2025 heeft vastgesteld, moet het weerstandsvermogen een minimale omvang van afgerond € 35 miljoen bevatten. Uitgaande van een stand van afgerond € 64 miljoen eind 2026 betekent dit dat circa € 29 miljoen anders ingezet kan worden.

Voorstel inzet “overschot” binnen algemene reserves 
In deze perspectiefnota is het voorstel meegenomen om het overschot binnen de algemene reserves in te zetten voor een nieuwe nog niet geplande investering namelijk de vernieuwing van het basiszwembad. Op grond van de begrotingsvoorschriften is het mogelijk voor die specifieke investering een zogenaamde dekkingsreserve in stellen voor het opvangen van de jaarlijkse (kapitaal)lasten. Met een "overschot" van € 29 miljoen zou je een investering voor vernieuwing kunnen doen van ongeveer € 20 miljoen. 

Het overzicht bevat:
•    nieuwe ambities waarvoor in de meerjarenbegroting 2025-2028 geen financiële middelen beschikbaar zijn gesteld;
•    geplande investeringen waarvoor een aanvullend krediet wordt gevraagd;
•    vervangingsinvesteringen (zijn aangemerkt met *); meer info zie hierna. 

Deze investeringsopgaven komt bovenop de geplande investeringen uit de meerjarenbegroting 2025-2028. Naast een goede reservepositie is ook een “stabiele schuldpositie “ een andere pijler uit het Financieel actieplan. We zijn ons er van bewust dat extra investeren ook weer extra schulden mee zich meebrengt. Het vraagt er dus wel om behoedzaam te blijven met investeren.  

Vervangingsinvesteringen*
Hierboven verwezen we al naar het Financieel actieplan. Eén van de actiepunten uit het verbeterplan is: “we hebben inzicht in onze toekomstige vervangingsinvesteringen".  De afgelopen periode is het gros van de vervangingsinvesteringen in beeld gebracht. Ze raken een breed aantal beleidsterreinen. De huidige inventarisatie leidt tot een berekend benodigd bedrag van ongeveer € 5 miljoen per jaar. Vanaf 2029 nemen we dit jaarlijkse budget op. Voor de jaren 2026-2028 zijn de reguliere vervangingen nog opgenomen (zie *).