Bestuursrapportage op hoofdlijnen

Beleidsontwikkelingen op hoofdlijnen

Actuele ontwikkelingen op hoofdlijnen

Terug naar navigatie - Actuele ontwikkelingen op hoofdlijnen

In deze bestuursrapportage worden de ontwikkelingen beschreven die afwijkend zijn van de programmabegroting 2023. In het kort worden in dit hoofdstuk enkele in het oog springende en meer algemene ontwikkelingen geduid, die in het vervolg nader beschreven en toegelicht worden.

Stijgende kosten
Door de inflatie en stijgende kosten van onder meer energie en grondstoffen, zijn verschillende ramingen niet meer toereikend. Dit geldt onder meer voor de kosten van gemeentelijk personeel (Cao), gemeenschappelijke regelingen zoals Reestmond, onderwijshuisvesting en sportaccommodaties. Ook de kosten van jeugdzorg zijn gestegen als gevolg van een verschuiving naar zwaardere zorg. De krapte op de arbeidsmarkt zorgt niet alleen voor het moeilijk invullen van vacatures, maar ook stijgende tarieven voor tijdelijke inhuur. Tegenover alle toegenomen kosten staat ook een hogere uitkering uit het gemeentefonds ter compensatie van (een deel van) deze kostenstijgingen.

Voorzieningen 
Rond enkele voorzieningen zijn ontwikkelingen met behoorlijke consequenties. Beëindiging van de subsidiëring van Scala betekent ook dat de exploitatie van De Plataan onder druk komt. Ook met de aanpassing van de horeca bij Ogterop zijn kosten gemoeid.

Regio en ambitie 
Regio Zwolle stelt een meerjarenagenda op met toegenomen ambities. De bijdrage van gemeenten en andere partners zal daardoor (in stappen) omhoog gaan. Ook voor Port of Zwolle is een hogere bijdrage voorzien, vanwege de doorontwikkeling van het havenbedrijf, waarbij ook hier kansen spelen en bijbehorende toename van ambities. Een regionale ontwikkeling die aandacht behoeft zonder dat sprake is van toenemende ambities is het beschermd wonen. Daar is sprake van splitsing van de regionale indeling. Zuidwest-Drenthe en Noordmidden-Drenthe worden afzonderlijk verantwoordelijk. Naast de organisatorische opgave is aandacht voor de financiële effecten nodig.

Arbeidsmarkt 
Waar in tal van sectoren nauwelijks personeel is te krijgen, geldt dit ook voor diverse vacatures binnen de gemeente. Dit verhoogt de werkdruk. Daarnaast wordt gesignaleerd dat het stadhuis na twintig jaar aanpassingen behoeft vanwege andere eisen aan het werk.

Groeiend kwaliteit toevoegen 
Vermeldenswaardige ontwikkelingen hebben zich voorgedaan rond Bleekerseiland, het Boombos in Nieuwveense Landen, de toekenning van een rijksbijdrage voor Noordpoort en het woon- en zorgcomplex Cosis/Knarrenhof (intentieverklaring). Voor de ontwikkeling van Noord IV, al dan niet met themapark, is uitgebreider onderzoek en een ontwikkelstrategie nodig.

Financiën op hoofdlijnen

Financiën op hoofdlijnen

Terug naar navigatie - Financiën op hoofdlijnen

Resultaat
De programmabegroting 2023 sluit met een positief saldo van € 10.000. Dit is ook het vertrekpunt voor deze rapportage. De geconstateerde financiële afwijkingen van dit tussenbericht geven een nadelige bijstelling van de raming van € 826.000. 

In de tabel hieronder worden de financiële afwijkingen per programma weergegeven. 

Programma (bedragen x € 1.000) Resultaat
Begrotingssaldo 2023 10
1. Bestuur -25
2. Openbare orde en veiligheid 0
3. Sociaal domein -574
4. Onderwijs -255
5. Samengevoegd met programma 3 0
6. Kunst en cultuur, recreatie en toerisme -178
7. Sport en bewegen -210
8. Ontwikkeling openbare ruimte 100
9. Beheer bestaande openbare ruimte -125
10. Economische zaken en grondzaken -115
11. Duurzaamheid -114
12. Burgerzaken -90
Algemene dekkingsmiddelen 2.091
Overhead -1.331
Eindtotaal deze bestuursrapportage -826
Prognose saldo boekjaar 2023 -816
- = nadeel en + = voordeel

De verwachting is dat we het jaar 2023 afsluiten met een nadelig resultaat van € 816.000. Bij de vaststelling van de jaarstukken 2023 bepalen we uiteindelijk het resultaat. De structurele effecten worden meegenomen in de perspectiefnota 2024-2027.

Het verwachte nadelige resultaat komt met name door afwijkingen in het Sociaal domein en het overzicht Overhead. Voor een groot deel komt dit door de toenemende kosten jeugdhulp en de hogere bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Reestmond.  Daarnaast zorgt de vastgestelde Cao Gemeenten voor € 1 miljoen aan extra uitgaven dit jaar. In de Algemene dekkingsmiddelen is een hogere gemeentefondsuitkering van het rijk van € 1,9 miljoen opgenomen op basis van de septembercirculaire 2022 en (een voorschot op) de meicirculaire 2023.

We brengen bij de bepaling van het financieel nadelig resultaat voor dit jaar wel enige nuance. Achteraf blijkt nogal eens dat sprake is van incidentele financiële meevallers in de exploitatie. Deze ontstaan vaak als gevolg van het later uitvoeren van geplande werkzaamheden.  Ook de krapte op de arbeidsmarkt,  waardoor het vinden van gekwalificeerd personeel steeds moeilijker wordt,  brengt een financieel onzekere factor met zich mee.  Het is verder de vraag hoe het rijk de opvang van de Oekraïners financieel compenseert. Naast bovenstaande factoren is het resultaat van deze berap ook onzeker omdat we te maken hebben met stijgende prijzen. 

In de programma's hierna worden inhoudelijke toelichtingen op de verschillen gegeven.

Financiële positie uitgewerkt in een financieel actieplan

Al jaren staat de financiële positie van Meppel onder druk. De reservepositie is zwak en het eigen vermogen heeft niet de omvang om grotere tegenvallers op te vangen. In het collegeprogramma 2022-2026 'Werk in Uitvoering' is hier ruim aandacht voor. 

Er zijn acties nodig om te komen tot een  duurzaam gezonde financiële positie. Tegelijkertijd is het nodig om te blijven investeren in de toekomst van de gemeente en te blijven investeren in onze publieke voorzieningen. Onder meer door voldoende reserves op te bouwen om risico’s op te vangen en de schuldenlast te stabiliseren en zo nodig verlagen, blijft ruimte om de ambities en opgaven op te pakken en verantwoord te bouwen aan de groei van Meppel. 

In stappen wordt gewerkt aan deze verbetering op basis van de uitgangspunten weerbaarheid, stabiliteit en flexibiliteit. Dit is vastgelegd in het financieel actieplan waarin 12 actiepunten zijn opgenomen (raadsbehandeling 25 mei 2023).  

Financiële kengetallen
Door uitvoering van dit financieel actieplan verwachten we meerjarig een positiever verloop van de kengetallen dan weergegeven in de paragraaf weerstandsvermogen uit de vastgestelde begroting 2023. In onderstaande tabel de geactualiseerde kengetallen voor de begrotingsjaren 2023-2026:    

Financiele kengetallen B2023 B2024 B2025 B2026 Categorie
1. netto schuldquote 90% 85% 80% 88% A. Minst ricisovol
2. solvabiliteitsratio 19% 21% 25% 22% B.
3. grondexploitatie 25% 14% 11% 12% C Meest risicovol
4. structurele exploitatieruimte 2,9% 2,6% 1,8% -1,7%
5. belastingcapaciteit 85% 85% 85% 85%

Aandacht en buffer voor risico's
In het actieplan wordt ook aandacht gevraagd voor voldoende buffer ter opvang van de risico's. Daarin is voorgesteld om een hoger weerstandsratio te hanteren. Op basis van de huidige risico’s van € 15,9 miljoen is een minimale financiële buffer van (afgerond)  € 32 miljoen nodig. 

In de programmabegroting 2023 is voor de jaren 2023 tot en met 2025 is een storting opgenomen in de algemene (buffer) reserve van respectievelijk € 3 miljoen (2023 en 2024) en € 4 miljoen (2025) als voorschot op dit financieel actieplan. Daarnaast wordt bij de besluitvorming over de jaarstukken 2022 voorgesteld het resultaat na bestemming van € 13,2 miljoen toe te voegen aan de algemene (buffer) reserve. Het verloop van de algemene reserves is dan als volgt: 

Algemene reserves 2023 2024 2025 2026
Stand per 1 januari 14.200 30.400 33.400 37.400
Rekeningresultaat 2022 13.200
Storting cf programmabegroting 2023 3.000 3.000 4.000
Stand op 31 december 30.400 33.400 37.400 37.400
(bedragen x € 1.000)

Moties en amendementen programmabegroting 2023

Moties en amendementen programmabegroting 2023

Terug naar navigatie - Moties en amendementen programmabegroting 2023

Tijdens de behandeling van de Begroting 2023 zijn er diverse Amendementen en Moties aangenomen. Ook zijn er enkele toezeggingen gedaan. In onderstaande tabel treft u de voortgang aan

Aangenomen amendementen:
Onderwerp Omschrijving Status
Preventie jongerenwerk: de voorgestelde € 80.000 voor jeugdgroepen op straat wordt geïnvesteerd in het uitbreiden van preventief jongerenwerk in de gemeente Meppel Raad 20 april; memo naar de raad met tussenstand. (samenhang met motie preventief jongerenwerk)
LHBTIQ+ beleid eenmalig € 25.000 uit de vrij besteedbare reserve Is in uitvoering. In samenhang met motie de toekomst van Meppel als regenbooggemeente
Aangenomen moties:
Onderwerp Omschrijving Status
Optimaliseren van preventief jongerenwerk verzoekt het college Raad 20 april; memo naar de raad met tussenstand. (samenhang met amendement preventie jongerenwerk)
• in de PPN 2024-2027 met een voorstel te komen waarbij financiële middelen vrij worden gemaakt om structurele uitbreiding van het preventieve jongerenwerk te realiseren;
• met de betrokken maatschappelijke partijen te bekijken hoe er uitvoering gegeven kan worden aan uitbreiding van het jongerenwerk, waarbij de preventieve werking voorop staat.
Samen één tegen eenzaamheid: verzoekt het college Er is contact gelegd met het ministerie om te kijken welke stappen gezet moeten worden om aan te sluiten bij één tegen eenzaamheid. Eenzaamheid is één van de thema's van de Brede SPUK-regeling (specifieke uitkering) die is aangevraagd. We starten met het in kaart brengen van doelstellingen op basis van de 15 thema's.
• om de gemeente Meppel in het eerste kwartaal van 2023 aan te melden en actief deel te gaan nemen aan één tegen eenzaamheid;
• bij het ministerie van VWS een aanvraag te doen voor een specifieke uitkering ten behoeve van het bevorderen van de gezondheid, sport- en beweegstimulering, cultuurparticipatie en sociale basis én daarmee dus voor “één tegen eenzaamheid”.
• om bij de PPN 2024-2027 met een voorstel te komen voor een duurzame aanpak, gericht op preventie rondom het thema eenzaamheid.
Steunfonds: roept het college op Hamerstuk in raadsvergadering 26 februari
• om zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk eind januari 2023, een steunfonds te vormen ter grootte van € 250.000 voor verenigingen, stichtingen, maatschappelijke en kerkelijke instellingen, ten behoeve van het snel verlenen van financiële hulp om de gevolgen van de huidige hoge inflatie en energiekosten te overbruggen en/of de kosten van noodzakelijke investeringen in duurzaamheidsmaatregelen te bekostigen;
• dit steunfonds te vullen met het bedrag dat nu nog in de coronareserve zit, en als dat niet toereikend is, het verschil aan te vullen uit de vrij besteedbare reserve;
• voor het toekennen van bijdrage uit dit steunfonds dezelfde afspraken voor toekenning, uitvoering en verantwoording te hanteren als die voor de coronareserve;
• de raad uiterlijk in de raadsvergadering van februari 2023 over de uitvoering van deze motie te informeren.
Duurzaam inkopen verzoekt het college Ambtelijke Startnotitie is in voorbereiding. Moet in de loop van het jaar gaan lopen (meer duidelijk in begroting 2024)
• om uiterlijk in 2025 een volledig duurzaam en waar mogelijk volledig circulair inkoop- en aanbestedingsbeleid te voeren;
• dit te toetsen aan de NVI-criteria op het hoogste niveau en alleen met een gedegen motivatie af te wijken van dit niveau;
• de verantwoording van dit beleid op te nemen in de planning- en control cyclus.
De toekomst van de gemeente Meppel als regenbooggemeente verzoekt het college Memo over status is in voorbereiding. Waarschijnlijk voor de zomer als ingezonden memo bij de raad. In combinatie met amendement LHBTIQ+ beleid
• om de formele status van gemeente Meppel als regenbooggemeente te verzoeken aan het ministerie van OCW;
• om de ondersteunende rol die de gemeente Meppel graag heeft, zoals genoemd op pagina 32 van de programmabegroting, te concretiseren;
• in verbinding en actief communiceren, zodat de gemeente Meppel ook overkomt als regenbooggemeente;
• de raad in het eerste kwartaal van 2023 te informeren over bovengenoemde vier punten, alsmede een voorstel voor te leggen voor een structureel budget vanaf 2023 voor de uitvoering van LHBTIQ+ beleid.
Gedane toezegging:
Onderwerp Omschrijving Status
Portefeuillehouder Korteland: Alvorens de opgenomen bijdrage van € 166.000 voor het Merk Meppel te besteden, wordt eerst de raad middels een voor te leggen plan geïnformeerd en geraadpleegd. Het plan is behandeld in de raadsvergadering van 23 februari. Het besluit is geamendeerd (wensen en bedenkingen Merk Meppel) vastgesteld.
Portefeuillehouder de Vries: Het duurzaam investeren bij het leerwerkcentrum en bij het wijkcentrum Boerhoorn zal zo duurzaam mogelijk worden uitgevoerd. Deze toezegging betreft bestaand beleid. Waar mogelijk wordt er nog steeds zo duurzaam mogelijk geïnvesteerd.
Specifiek geldt dat de Boerhoorn voor 2026 in de planning staat.
Het leerwerkcentrum (LWC) staat voor dit jaar in de planning. Er wordt momenteel onderzoek gedaan naar een duurzaam alternatief van verwarmen. Als dit alternatief niet mogelijk/wenselijk blijkt zullen de CV ketels duurzaam vervangen worden. Voorop staat dat de nieuwe situatie duurzaam zal zijn en past bij de technische situatie van het LWC.