Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

Kapitaalgoederen zijn investeringsgoederen met een groot maatschappelijk nut die we als gemeente nodig hebben om onze taken te kunnen uitvoeren. Deze goederen hebben vaak een hoge vervangingswaarde en gaan meerdere jaren mee. In het oog springende voorbeelden hiervan zijn wegen, bruggen, riolen, plantsoenen en gebouwen. De paragraaf kapitaalgoederen geeft daarom inzicht in de financiële middelen die nodig zijn om de kapitaalgoederen op het door de raad vastgestelde of wettelijk verplichte kwaliteitsniveau te houden. Daarnaast geven we aan hoe we met het onderhoud omgaan, of de uitvoering volgens schema verloopt en hoe de dekking is geregeld. Met de duurzame instandhouding van onze kapitaalgoederen dragen we bij aan onze bestuurlijke ambities en maatschappelijke opgaven.

Openbare ruimte

Terug naar navigatie - Openbare ruimte

Voor het onderhoud van de openbare ruimte ontwikkelden we een instrument waarmee we de gewenste onderhoudskwaliteit kunnen afwegen tegen bijbehorende kosten. Dit kennen wij onder de naam KOM. Dit staat voor Kwaliteit Op Maat. 

Beleidskader:
- Prijskwaliteitskeuze Kwaliteit op Maat 2014

Het Kenniscentrum CROW ontwikkelde voor bijna alle bovengrondse delen van de openbare ruimte een landelijke kwaliteitsnorm. Beelden voor verzorging en techniek zijn in een kwaliteitscatalogus vertaald naar categorieën voor Hoge (A), Basis (B) en Lage (C) onderhoudskwaliteiten. In de raadsvergadering van 23 januari 2014 is onderstaande prijskwaliteitsafspraak voor KOM vastgesteld volgens het inwonergerichte scenario. 

Afspraak prijs/kwaliteit centrum woongebied buitengebied begraafplaats hoofdwegen industrie kantoren natuurpark sport stadspark wijkpark
verharding (technisch)
rijbaan B B C B B C C B C B B
fietspaden B B B B B B B B B B B
voetpaden B B B B B C C B B B B
parkeren en overig C C C C C C C C C C C
groen (technisch) A B C B C C C B C B B
meubilair (technisch) B B C B C C C B C B B
verzorging B B C B C C C B C B B

Als de technische kwaliteit onder C-niveau zakt, is ingrijpen noodzakelijk vanwege veiligheid of mogelijke kapitaalvernietiging. Er zijn voldoende middelen beschikbaar om de geconstateerde D kwaliteit weg te werken.

Het nieuwe beheersysteem Gisib gebruiken we daarbij om de data van kapitaalgoederen beter op orde te krijgen en te uniformeren naar landelijke standaarden. Met die data beter op orde krijgen we meer inzicht in de middelen versus de duurzame instandhouding van de kapitaalgoederen. Tot die tijd blijven we KOM hanteren als sturings- en rapportage-instrument. 

Wegen

Terug naar navigatie - Wegen

De gemeente is op grond van de Wegenwet verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van openbare wegen.

Beleidskader:
- Wegenbeheerplan 2019-2023 en het nog vast te stellen Wegenbeheerplan 2025-2027.

Alle wegen in Meppel staan in een wegenbeheersysteem. Dit systeem geeft per wegdeel informatie over de grootte, het soort weg en de  onderhoudskwaliteit.
Een gespecialiseerd bureau inspecteert jaarlijks alle wegen op basis van de landelijke erkende CROW-systematiek.
De resultaten van de inspecties verwerken we in het wegenbeheersysteem. Met het wegenbeheersysteem zie je de kwaliteit van de wegen, en kun je de kosten voor het onderhoud  berekenen. Uit de weginspectie 2023 bleek dat sprake is van 2% D kwaliteit.

Doelstelling: De kwaliteit van de wegen in Meppel op het niveau brengen en houden zoals dat door de raad is vastgesteld volgens het inwonergericht model.

Het percentage slechte wegen is 2% (weginspectie 2023) van het totale areaal, dit houdt in dat er 54.819 m² verharding is waarbij sprake is van een lagere kwaliteit. Deze D kwaliteit pakken we via regulier klein- en groot onderhoud en via de investeringsplanning gefaseerd aan. Momenteel werkt de gemeente aan het in gebruik nemen van het nieuwe beheersysteem Gisib, Omdat de beheerdata eind derde kwartaal 2024 voldoende op orde zijn voor de weginspectie 2024 hebben we de weginspectie nog niet uitgevoerd. In het vierde kwartaal van 2024 wordt de weginspectie 2024 uitgevoerd, daarna volgt de bij de inspectie behorende rapportage. De rapportage ligt ten grondslag aan het nieuwe wegenbeheerbeheerplan.

Klein en groot onderhoud
Met klein en groot onderhoud brengen en houden we het areaal verharding dat niet in plangebieden zoals Noordpoort valt op het afgesproken ambitieniveau. De hoogte van het onderhoudsbudget dat hiervoor bestemd is, bedraagt voor 2025 € 1.481.200.  Klein onderhoud voorziet in het oplossen van lokale schades en het herstellen van schade als gevolg van ‘calamiteiten’. Naast dit klein onderhoud doen we vanuit beheer ook groot onderhoud. Bij groot onderhoud herstraten we een hele weg.  Afhankelijk van de kwaliteit van het verhardingsmateriaal doen we dit met het bestaande verhardingsmateriaal of gebruiken we nieuw verhardingsmateriaal.

Voor 2025 is onder andere voorbereiding, uitvoering of afrondende fase van de volgende projecten gepland:  

  • Voorbereiding en uitvoering herinrichting J. van Goyenstraat
  • Afronding herinrichting Kromme Elleboog zuidzijde, zodra de bouwplannen pakhuis De Hes gerealiseerd zijn
  • Uitvoering herontwikkeling Bleekerseiland (voornamelijk groen)
  • Voorbereiding Infrastructurele maatregelen Meppel Noord / Noordpoort stadsentrée
  • Voorbereiding herinrichting Weerdstraat-Kastanjelaan
  • Herstraten van de Burgemeester Weimalaan
  • Voor het vervangen van asfaltdeklagen is een extra budget van €200.000 beschikbaar
  • Groot onderhoud asfalt Handelsweg tussen Eshuisbrug en Zomerdijk
  • Groot onderhoud  asfalt Rumptigerpad (rode deklaag blanke bitumen geeft extra stortkosten)
  • Groot onderhoud  asfalt op een deel van de Brandemaat
  • Groot onderhoud  asfalt Broekhuizen tussen Oosterboerweg en Oosterbroekenweg

Openbare verlichting

Terug naar navigatie - Openbare verlichting
  • Beleidskader: “alles Duurzaam”, beleid openbare verlichting 2015-2019 (2015)
  •  Beheerplan Openbare Verlichting 2021-2025

Doelstelling: aanpassen van de verlichting om te verlichten waar het moet, maar te dimmen waar het kan.

Het onderhoudsbudget voor openbare verlichting in 2025 bedraagt € 106.000.

In de investeringsplanning hebben we rekening gehouden met het omvormen van openbare verlichting van conventionele verlichting naar LED verlichting. Hiervoor is nu nog een krediet van € 770.000 beschikbaar (stand september 2024). In 2025  vormen we  een groot deel van de wijk Oosterboer om naar LED. Het aantal armaturen dat we gaan omvormen in de  Oosterboer is afhankelijk van de prijzen in de markt. 

Civieltechnische kunstwerken

Terug naar navigatie - Civieltechnische kunstwerken

Onder civieltechnische kunstwerken wordt verstaan: bruggen, beschoeiingen, kademuren, duikers, steigers en tunnels. Vanwege de waterrijke omgeving heeft Meppel veel civieltechnische kunstwerken.

Beleidskader:
- Beheerplan Civieltechnische Kunstwerken 2023-2027 

Doelstelling: zorgen voor de veiligheid van de gebruikers van de kunstwerken.

Met het beheerplan hebben we de kwantiteit en kwaliteit van het areaal civieltechnische kunstwerken inzichtelijk gemaakt. Dit plan voorziet in een meerjarenplanning van regulier en specifiek onderhoud en vervanging van kunstwerken. Het onderhoudsbudget dekt de kosten voor het regulier onderhoud en jaarlijks vragen we bij de begroting extra middelen aan voor specifiek onderhoud. Door periodiek inspecties uit te voeren, blijven de areaalgegevens actueel.

Voor 2025 is onder andere voorbereiding, uitvoering of afrondende fase van de volgende projecten gepland: 

  • De Boazbrug
  • Voorbereiding vervanging kademuren Mallegatsgracht
  • Uitvoering vervanging damwand Gasgracht (tussen spoor en Rumptigerpad)
  • Vervangen van de Eekmolenbrug

Vanwege de kosten, het periodieke en relatief definitieve karakter van kunstwerken is het belangrijk om bij vervanging ook te kijken naar ontwikkelingen in de omgeving, zodat we een integrale aanpak kunnen uitwerken.

Het regulier onderhoudsbudget voor 2025 bedraagt € 237.300; voor groot onderhoud is een bedrag van € 237.800 opgenomen, volgens het beheerplan. 
Daarnaast is in de begroting voor 2025 € 32.700 opgenomen voor de uitvoering van de gladheidsbestrijding .  Inzet van dit budget is uiteraard sterk afhankelijk van weersinvloeden.

Openbaar groen

Terug naar navigatie - Openbaar groen

Beleidskader:

  • De Kadernotitie “Zo doen we Groen” (2015)
  • Beleidsvisie op uitgeefbaar groen 2017
  • Groene kaart 2012 en lijst monumentale bomen.

Doelstelling: een betere inrichtings- en beeldkwaliteit van groen, een sterkere identiteit en gebruikswaarde van de groene hoofdstructuur en toename van de natuurwaarde.

Op groenonderhoud voeren we regie (eigen dienst en aannemers). Dit gebeurt op basis van ervaring en vakmanschap, rekening houdend met de strategische kaders.
Op basis van een landelijke richtlijn over zorgplicht vindt voor het beheer van bomen een  3-jarige onderhouds- en inspectiecyclus plaats. Sinds 2020 is dit op die manier geïntensiveerd. Dit verbetert op termijn de kwaliteit en vermindert risico’s.

Het totaal regulier onderhoudsbudget groen voor 2025 bedraagt € 1.805.200.
Binnen dit totale onderhoudsbudget voeren we ook het groenbeheer van de begraafplaatsen en het groenonderhoud rondom de sportvelden en leggers, en de schouw en waterlossingen uit.

In de investeringsplanning is rekening gehouden met:

  •  vervanging zieke bomen, jaarlijks een bedrag van € 330.000

Speelvoorzieningen

Terug naar navigatie - Speelvoorzieningen

Beleidskader:

  • Speelruimteplan 2013

Doelstelling: voorzien in de speelbehoefte van ieder kind van 0-12 jaar via formele en informele speelruimte, uitnodigend tot buiten spelen, bewegen en ontmoeten.
Speeltoestellen moeten voldoen aan het Besluit Veiligheid en Attractie- en Speeltoestellen.
Om dit te controleren doen we inspecties en de resultaten hiervan worden in een elektronisch logboek bijgehouden. Bij constatering of melding van een gebrek aan de speeltoestellen repareren we deze.

Het regulier onderhoudsbudget voor 2025 is € 39.300.  Dit regulier onderhoudsbudget zetten we naast regulier beheer en onderhoud in voor de uitwerking van het Speelruimteplan 2013. 

Daarnaast is er een krediet van € 120.000 in 2025 voor het grootschalig vervangen van speeltoestellen en het al of niet herverdelen van speelplekken. Keuzes hierin maken we samen met de buurt en vooral de kinderen. We hanteren daarbij een cyclus van circa tien jaar. Hierbij passen we het spelaanbod aan de behoefte aan, op basis van het aantal kinderen in de buurt en volgens de tijdloze normering uit het speelruimteplan. 

Water en waterbodem

Terug naar navigatie - Water en waterbodem

Beleidskader:

  •  De Kadernotitie “Zo doen we Groen” (2015)
  •  Riolering en waterprogramma 2023-2028

Doelstelling: voldoen aan de zorgplicht voor het inzamelen en transport van overtollig grond- en hemelwater en bijdragen aan de functionaliteit en kwaliteit van watergangen.

We zijn met het waterschap in overleg over de veranderende taakverdeling van het beheer van het stedelijk water. De uitkomst van dit overleg bepaalt mede de baggeropgave voor de gemeente. In het baggerplan wordt een uitvoeringsagenda opgenomen. De benodigde bedragen worden bij de PPN aangevraagd.

Voor dit product is een onderhoudsbudget beschikbaar van € 65.200.  Deze middelen zetten we in voor het onderhoud van de oeverbescherming van watergangen en voorzieningen in de haven. 

Riolering

Terug naar navigatie - Riolering

Een goed werkende riolering draagt bij aan een schone en veilige leefomgeving. Artikel 2.16 van de Omgevingswet beschrijft de zorgplichten die de gemeente heeft met betrekking tot stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en het treffen van maatregelen om nadelige gevolgen van de grondwaterstand zo veel mogelijk te voorkomen. 

Het lokale beleidskader bestaat uit:

  •  Het basisrioleringsplan (2006)
  •  Het afkoppelplan Kern-Meppel (2006)
  •  Het Riolering en Water Programma 2023-2028.

Doelstelling: voldoen aan de wettelijke zorgplichten voor gemeenten.

Het Riolering en Water Programma 2023-2028 (RWP) geeft invulling aan de zorgplichten die de Omgevingswet aan de gemeenten stelt.  Deze zorgplichten zijn in het RWP vertaald naar een uitvoerings- en onderzoeksprogramma. In 2025 doen we onder andere vooronderzoeken voor een Systeemoverzicht Stedelijk Water (SSW). Het SSW is de opvolger van het Basis Riolering Plan, maar met een verbreding naar de interactie tussen de riolering en het stedelijk water. 

Vanuit de uitvoeringsagenda van het RWP zijn de volgende uitvoeringsprojecten voorzien in 2025.

  • Rioolvervanging Voorstraat
  • Afkoppelen Jan van Goyenstraat
  • Afkoppelen B. van der Helststraat
  • Renovatie van rioolgemalen en bergbezinkbassins

Nieuwe aanleg  van riolering en gemalen doen we in lijn met de bouwplanning in de grondexploitaties Nieuwveense Landen, Danninge Erve, Kop van Noordpoort en Noord III/IV.

Het regulier onderhoudsbudget voor 2025 bedraagt voor onderhoud riolering € 276.500 ; voor pompen en gemalen € 129.900 en voor kolken € 59.300.

In 2025 renoveren we de gemalen aan het Groeneveld en de Ambachtsweg .  Verder doen we regulier preventief en correctief onderhoud aan de rioolgemalen en wordt de riolering in het centrum gereinigd.

Vastgoed

Terug naar navigatie - Vastgoed

De gemeente heeft op verschillende manieren te maken met het bouwen, onderhouden en exploiteren van vastgoed. In deze paragraaf maken we een onderscheid  tussen onderwijsgebouwen en overige gebouwen.

De overige gebouwen betreft het gemeentelijk vastgoed.  Hierin maken we een onderscheid tussen kernbezit, strategisch bezit en overig bezit. 
Al het vastgoed dat op de middellange en lange termijn nodig is voor de uitvoering van gemeentelijke taken, beleidsdoelstellingen of wettelijke verplichtingen behoort tot het kernbezit. 
Het strategisch bezit zijn vastgoedobjecten of gronden die de gemeente vanwege strategische redenen in bezit houdt. 
Het overig bezit is vastgoed waarvan het eigendom voor de gemeente niet noodzakelijk is. Deze categorie komt mogelijkerwijs in aanmerking om (op termijn) af te stoten.

Voor het kernbezit is een verdere categorisering op soort gebouw te maken:

  • Onderwijsgebouwen (gemeente is verantwoordelijk voor capaciteit, scholen voor het onderhoud)
  • Gebouwen voor de gemeentelijke dienst (zoals het stadhuis, de gemeentewerf en rioolgemalen)
  • Multifunctionele accommodaties (zoals De Plataan en Het Palet)- Sportaccommodaties (binnensport- en buitensportaccommodaties) 
  • Cultuur- en welzijnsaccommodaties (zoals Ogterop, De Schalle en molen de Sterrenberg)

Onderwijsgebouwen

Terug naar navigatie - Onderwijsgebouwen

De gemeente is verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting van het primair, voortgezet en speciaal onderwijs. In geval van nieuwbouw draagt de gemeente volledig de kosten voor de bouw. Bij renovatie maken schoolbestuur en gemeente afspraken.

Het onderhoud van schoolgebouwen ligt meestal bij het schoolbestuur. Alleen wanneer de gemeente juridisch eigenaar is van het gebouw zijn we ook verantwoordelijk voor het onderhoud. Dit is het geval bij IKC Het Palet en de katholieke basisschool De Plataan. Het onderhoud van deze schoolgebouwen is onderdeel van het meerjarenonderhoudsplan MJOP Planon.

Integraal huisvestingsplan 2020-2035
In het integraal huisvestingplan 2020-2035 beschrijven we welke maatregelen en projecten we uitvoeren (nieuwbouw of levensduur verlengende renovatie). Het plan vormt, samen met de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs, het kader en planningsinstrument waaraan we  huisvestingsaanvragen toetsen. Belangrijke uitgangspunten in het IHP zijn:

  • we zetten zoveel mogelijk in op realisatie van integrale kindcentra
  • we streven bij nieuwbouw naar energieneutrale scholen (ENG)
  • we streven bij renovatie naar Frisse scholen Klasse B

Projecten en financiële effecten
Ten aanzien van onderwijshuisvesting zijn concreet onderstaande projecten gaande of in voorbereiding. Vanwege stijgende bouwkosten en de beperkte Rijksbijdrage voor onderwijshuisvesting staan de investeringskredieten onder druk.

•    Nieuwbouw integraal kindcentrum Nieuwveense Landen
Voor de realisatie van dit project is een investeringskrediet van € 12,8 miljoen opgenomen in de begroting. 

•    Nieuwbouw Reestoeverschool
Voor de realisatie van dit project is een investeringskrediet opgenomen van € 5,8 miljoen in de begroting. 

•    Renovatie van CSG Dingstede
We renoveren CSG Dingstede. Om uiteenlopende redenen is de renovatie nog  niet volledig uitgevoerd. Samen met het schoolbestuur hebben we alternatieve scenario's onderzocht. In de investeringsbegroting hebben we een investeringskrediet van € 1.975.000 gereserveerd. Dit krediet is voor geen van beide scenario's voldoende. Aparte besluitvorming hierover is in voorbereiding.

•    Uitbreiding Greijdanus
Greijdanus heeft recht op permanente uitbreiding vanwege een stijgend aantal leerlingen. Hiervoor is een investeringskrediet van € 1.650.000 opgenomen. De uitbreiding doen we in 2025. Tot die tijd zijn tijdelijke noodlokalen nodig. Hiervoor hebben we een bedrag van € 68.000 opgenomen. 

Overige gebouwen

Terug naar navigatie - Overige gebouwen

Van het gemeentelijk kernbezit hebben we meerjarenonderhoudsplannen (MJOP) opgesteld.  Deze meerjarenonderhoudsplannen hebben we vastgelegd in een gebouwenbeheerssysteem (Planon).  Periodiek inspecteren we de gebouwen. Op basis van de onderhoudstoestand berekenen we het benodigde budget voor (groot) onderhoud aan de gebouwen en bijbehorende installaties.  Per jaar beoordelen we in hoeverre het geplande onderhoud nodig is.  Het onderhoud doen we kostenbewust. Per jaar kan het verschillen hoeveel geld voor groot onderhoud nodig is. In de begroting zijn deze onderhoudsbudgetten opgenomen. Zie hiervoor de volgende tabel.

Kosten onderhoud gebouwen (excl. Onderwijs) (bedragen x € 1.000) Begroting 2025 Begroting 2026 Begroting 2027 Begroting 2028
Regulier onderhoudsbudget 732 687 733 712

Gebouwen voor gemeentelijke dienst
De belangrijkste gebouwen voor de gemeentelijke dienst zijn het stadhuis en de gemeentewerf. Deze gebouwen worden door de gemeente onderhouden.  We onderhouden ook andere gebouwen, zoals kleine gebouwen op de begraafplaatsen, bij de haven, de brugwachtershuisjes en de gebouwen voor rioolgemalen.  Voor het Stadhuis staat voor 2025 grootschalig onderhoud van de warmte-koude-opslag (WKO) gepland en vervangen we de regeling van de klimaatinstallatie.  Voor het onderhoud van het Stadhuis en gemeentewerf houden we rekening met de geplande herinrichting om werkzaamheden zoveel mogelijk te combineren.  

Multifunctionele accommodaties
Het Palet is een multifunctionele accommodatie waarin zowel openbaar als bijzonder basisonderwijs zitten. Tevens maken gesubsidieerde partners zoals het Centrum Jeugd en Gezin gebruik van deze locatie, evenals private instanties Prima Life Junior, Partou Kinderopvang en Icare.
De Plataan is een multifunctioneel centrum waarin verschillende culturele, sociale en maatschappelijke partijen zitten.  Stichting Welzijn MensenWerk voert het dagelijks beheer en de exploitatie uit . Recent zijn een aantal verandering geweest in de gebruikers en huurders. De gemeente wil graag dat de anderen het gebouw goed gebruiken.  De gemeente is verantwoordelijk voor de leegstand in het gebouw.

Sportaccommodaties
We hebben diverse binnensportaccommodaties: sporthal Koedijkslanden, Ezinge, Het Erf en De Aanloop in Meppel en sporthal De Eendracht in Nijeveen. Er zijn ook twee gymnastieklokalen: Oosterboer en Prinses Marijkestraat.  We voeren het beheer en onderhoud uit van de kleedaccommodaties op de sportparken (Ezinge, Koedijkslanden en Tussenboerlanden).  Op sportpark Koedijkslanden is het beheer en onderhoud overgedragen aan de sportverenigingen (privatisering). Ter compensatie ontvangen de verenigingen een subsidiebijdrage.  We streven naar meer harmonisatie in tarieven en eigendomssituatie van sportaccommodaties. Hiervoor gaat het sportaccommodatiebeleid de kaders aangeven. 

Cultuur- en welzijnsaccommodaties
De belangrijkste cultuur- en welzijnsaccommodaties die we in beheer hebben zijn: schouwburg Ogterop, de Secretarie, de Schalle, de Meppeler toren, de toren in Kolderveen en molen De Sterrenberg in Nijeveen. Ook de Plataan is als multifunctionele accommodatie een belangrijke accommodatie voor cultuur.  Het onderhoud aan Ogterop doen we zeer beperkt in afwachting van de vernieuwbouw.  Ook zijn enkele buurt- en wijkcentra in eigendom van de gemeente. We verhuren deze gebouwen aan de gebruikers.

Strategisch gebouwenbezit
Het strategisch bezit zijn vastgoedobjecten of gronden die de gemeente vanwege strategische redenen in bezit houdt. Het eigendom leidt veelal tot een strategische positie waardoor de gemeente invloed kan uitoefenen toekomstige ontwikkelingen, bijvoorbeeld in Noordpoort.
Een aantal van die strategische locaties zijn verhuurd dan wel in beheer uitgegeven om leegstand te voorkomen.

Verduurzamen gemeentelijk vastgoed
Voor het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed sluiten we zoveel mogelijk aan bij natuurlijke vervangingsmomenten.  Als het nodig is vragen we via de P&C cyclus aanvullend budget aan voor verduurzaming bovenop het reguliere onderhoudsbudget.  Zo starten we vanaf 2025 met het vervangen van de armaturen in alle gemeentelijke gebouwen door LED verlichting.
Het gemeentelijk vastgoed krijgt 100% groene stroom geleverd afkomstig van wind en zon.