Paragraaf lokale heffingen

In deze paragraaf geven we informatie over de diverse gemeentelijke belastingen en heffingen uit verschillende programma’s. Op hoofdlijnen geven we een overzicht van de diverse heffingen. Ook besteden we aandacht aan de begrote inkomsten en het beleid voor die heffingen. Verder ziet u de lokale lastendruk ten opzichte van naburige gemeenten en andere Drentse gemeenten. Ook leest u over het kwijtscheldingsbeleid. 

Voor 2026 hebben we een aantal lokale heffingen verhoogd met een inflatiecorrectie van 2,6% volgens de vastgestelde perspectiefnota. De rioolheffing,  afvalstoffenheffing en de lijkbezorgingsrechten zijn hierop een uitzondering. Voor de riool- en afvalstoffenheffing blijft het uitgangspunt 100% kostendekkendheid. Voorstel is het tarief van de afvalstoffenheffing voor 2026 daarom te verhogen met € 12,00 per huishouden en de rioolheffing niet te verhogen. In deze paragraaf geven we een toelichting. De lijkbezorgingsrechten zijn gelijk gebleven aan 2025. 

Wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ)
De Waarderingskamer controleert en beoordeelt gemeenten op de uitvoering van de Wet WOZ. Veel Nederlanders waarderen en benutten de mogelijkheid om via www.woz-waardeloket.nl de WOZ-waarden van andere woningen te bekijken. 

Invordering
Na het versturen van een aanslag begint het proces om de belastingen te innen. Hierbij besteden we ook aandacht aan de menselijke maat bij belastingschuldigen die moeite hebben met betalen. Denk hierbij aan het eerst versturen van een kosteloze betalingsherinnering, maatwerkoplossingen (bijvoorbeeld een passende betalingsregeling) en informatie geven over kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. Bovendien verwijzen we hen naar onze consulent geldzorgen voor aanvullende ondersteuning.

Invoering andere belastingsoorten?
In opdracht van het Ministerie van Financiën is onderzoek verricht naar de invoering van een planbatenheffing en een grondbelasting. Het Rijk heeft geconcludeerd dat invoering van de planbatenheffing niet aan de orde is. De voorkeur wordt gegeven aan uitbreiding van het bestaande kostenverhaalsysteem. 

Er is een amendement in de Tweede Kamer aangenomen over het invoeren van een gemeentelijke leegstandbelasting voor woningen. De leegstandbelasting wordt in de gemeentewet opgenomen. Dit biedt gemeenten aanvullende instrumenten om leegstand te bestrijden.

Omgevingswet
Op 1 januari 2024 werken we onder de Omgevingswet (Ow) en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Dit zorgt voor aanzienlijke veranderingen in de manier waarop gemeenten werken, zoals in de gemeentelijke organisatie, de samenwerking binnen de keten, de gebruikte systemen en de (werk)processen. Om deze overgang te ondersteunen, zijn de relevante onderdelen in de legesverordening aangepast. Er bestaat een risico dat de legesinkomsten de kosten niet helemaal dekken. Door invoering van twee nieuwe wetten kan de gemeente de kosten, die gepaard gaan met de verantwoordelijkheid voor een veilige bebouwde leefomgeving, niet meer helemaal doorberekenen. In het voorjaar van 2026 doen we onderzoek naar de effecten hiervan op de leges.    

Gemeenten zijn beperkt in de belastingen die ze mogen heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de Gemeentewet. We maken onderscheid tussen ongebonden en gebonden heffingen.

Ongebonden heffingen
De ongebonden heffingen in Meppel zijn:

• Onroerende zaakbelasting
• Parkeerbelasting
• Precariobelasting

De opbrengsten van de ongebonden belastingen behoren tot de algemene dekkingsmiddelen en zijn vrij te besteden. Ongebonden belastingen die Meppel niet heft zijn roerende zaakbelasting, hondenbelasting, toeristenbelasting en forensenbelasting.

De OZB zijn veruit de belangrijkste gemeentelijke belastingen. Er zijn drie belastingsoorten:
1. een belasting geheven van eigenaren van woningen
2. een belasting geheven van eigenaren van niet-woningen
3. een belasting geheven van gebruikers van niet-woningen

De raming van de OZB is voor 2026 ten opzichte van 2025 verhoogd met de inflatiecorrectie van 2,6% en een autonome stijging als gevolg van verbouw/nieuwbouw.

De heffingsgrondslag van de OZB is gebaseerd op de waarde zoals vastgesteld in het kader van de Wet waardering onroerende zaken (wet WOZ). Het OZB-bedrag berekenen we op basis van een percentage (het tarief) van de WOZ-waarde.

In de gemeente Meppel gebruiken we parkeertarieven om de kosten voor parkeervoorzieningen te dekken en om het parkeren binnen de gemeente te reguleren. Meppel heft parkeergelden bij parkeermeters en -automaten en via parkeervergunningen.

Bij parkeergarage Keyserstroom, parkeergarage Kromme Elleboog en parkeerterrein Stadhuis innen we parkeergelden achteraf. Voor 2026 blijven de tarieven gelijk aan die van 2025. 

De tabel hieronder laat zien wat de tarieven zijn van onze gemeente in relatie tot de 2 omliggende gemeenten Hoogeveen en Zwolle voor de jaren 2025 en 2024. Voor Meppel zijn de tarieven voor 2026 toegevoegd. Van de andere 2 gemeenten zijn die nog niet bekend.

Precariobelasting is een belasting voor personen of bedrijven die voorwerpen hebben op, onder of boven openbare gemeentegrond die bestemd is voor de openbare dienst. Openbare gemeentegrond is grond waarvan de gemeente eigenaar is, die bestemd is voor algemeen gebruik en waarbij iedereen belang kan hebben. Denk hierbij aan de openbare weg, de stoep, plantsoenen, parken en gemeentelijk water. Voor terrassen of vaste standplaatsen wordt bijvoorbeeld precariobelasting geheven. 

Gebonden heffingen
De gebonden heffingen in Meppel zijn:

• Rioolheffing
• Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten
• Naheffingsaanslagen parkeren
• Havengelden
• Lijkbezorgingsrechten
• Marktgelden
• Leges

De opbrengst van de gebonden heffingen is niet vrij besteedbaar. De bedoeling van gebonden heffingen is dat ze voldoende opbrengen om de kosten te dekken van de gemeentelijke dienst waarvoor ze worden geheven (100% kostendekkendheid). De kosten voor het verlenen van de diensten bestaat uit directe en indirecte kosten. In de vorige begroting hadden we al aangegeven dat we bij de verdeling van de indirecte kosten meer moeten toerekenen aan de gemeentelijke gebonden heffingen dan we in eerdere jaren deden. Dit op grond van verplichte begrotingsrichtlijnen. Het verhoogt de kosten van de gemeentelijke dienst. Een hogere kostprijs leidt tot een lagere kostendekkendheid als het tarief niet evenredig wordt verhoogd. 

Rioolheffing is een belasting voor huishoudens en bedrijven die we heffen om het beheer en het behoud van de riolering te bekostigen. Een goed rioolstelsel is van belang voor de volksgezondheid en het milieu. Uit de inkomsten van de rioolheffing betaalt de gemeente ook de maatregelen die we moeten nemen om hemelwater (regenwater) te verwerken en grondwater op peil te houden. We brengen in onze gemeente een vast bedrag in rekening aan de gebruiker van een perceel van waaruit water direct of indirect naar de gemeentelijke riolering gaat. 

Het tarief rioolheffing voor 2026 is ten opzichte van 2025 niet verhoogd. Het blijft voor het komende jaar staan op  € 186. Ten opzichte van de vorige begroting zijn een aantal kosten verlaagd. De kosten voor het beheren en in stand houden van het rioolstelsel betalen we uit de opbrengst rioolheffing. Er is sprake van een dekkingspercentage van 99%. 

Afvalstoffenheffing heffen we bij alle huishoudens. Met deze inkomsten halen we het huisvuil op, voeren we het af en wordt het verwerkt. Afvalstoffenheffing is verschuldigd vanaf het moment dat een woning in gebruik is genomen. Het maakt daarbij niet uit of mensen wel of geen afval aanbieden.

Reinigingsrecht heffen we voor de afvoer van bedrijfsafval en mogen we alleen in rekening brengen als we ook daadwerkelijk een dienst leveren.

Het tarief afvalstoffenheffing voor 2026 verhogen we ten opzichte van 2025 met € 12 en komt daarmee op € 242 per huishouden. Met deze verhoging komt het dekkingspercentage in 2026 op 90%. We zetten daarmee de lijn die in de vorige begroting is ingezet door. Om op een 100% kostendekkendheid te komen verhogen we het tarief stapsgewijs in vijf jaar. 

Een naheffingsaanslag parkeerbelastingen leggen we op als een auto op een terrein met een betaalautomaat of bij een parkeermeter staat waarvoor niet is betaald of wanneer de parkeertijd voorbij is. Vanaf 1 januari 2026 is het maximumbedrag dat we voor een naheffingsaanslag in rekening mogen brengen € 82,00. 

 Onder de naam ‘havengeld’ heffen we een recht voor het gebruik van de haven met een vaartuig. De kosten van door de gemeente verstrekte diensten in de haven dekken we deels uit de opbrengst havengeld. Hierbij maken we onderscheid in beroepsvaart en pleziervaart. De havengelden zijn verhoogd met de index van 2,6%.  De opbrengst van de pleziervaart is verlaagd op basis van de werkelijke opbrengst van de afgelopen jaren.

Gemeenten heffen leges voor het verrichten van diensten die in het individuele belang van de aanvrager zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor de aanvraag van een reisdocument, rijbewijs of vergunning. De leges dekken nagenoeg de kosten van de dienstverlening. In de legesverordening staan bepalingen over de activiteiten waarvoor de gemeente leges in rekening brengt, welke tarieven en de grondslag. De legesverordening is onderverdeeld in drie hoofdstukken (zie tabel). Voor de kostendekkendheid berekening is kruissubsidiëring mogelijk tussen de hoofdstukken.

Lijkbezorgingsrechten heffen we voor het gebruik van de begraafplaats en voor diensten die de gemeente levert die verband houden met een begrafenis of de begraafplaats. Met de opbrengst onderhouden we de begraafplaats. Het dekkingspercentage bedraagt 37%. 

Marktgelden is een belasting die we heffen voor het innemen van een plaats op een markt. De tarieven mogen niet meer dan kostendekkend zijn. Het dekkingspercentage bedraagt 21%.

In de tabel hieronder zijn de geraamde opbrengsten voor 2026 vergeleken met de raming van 2025 en de werkelijke opbrengst over 2024.

De gemeente heeft op basis van de wet de keuze gemaakt om voor een aantal belastingen volledige of gedeeltelijke kwijtschelding te verlenen wanneer iemand een belastingaanslag (deels) niet kan betalen. Dat is geregeld in de belastingverordeningen. Het beleid hiervoor is vastgelegd in de Leidraad Invordering, waarbij de criteria zijn afgeleid van de landelijke regelgeving. 

Bij de behandeling van een kwijtscheldingsverzoek toetsen we het inkomen en het vermogen. De normen voor kwijtschelding zijn landelijk vastgesteld. Als iemand geen betalingscapaciteit of vermogen heeft, dan kunnen we afvalstoffen- en rioolheffing kwijtschelden. Soms schelden we ook onroerendezaakbelasting kwijt. 

Bij de bepaling van kwijtschelding houden we rekening met een kwijtscheldingsnorm van 100% voor de kosten van levensonderhoud. De keuze maakten we bewust om geen lager percentage (90% of 95%) toe te passen zodat we de ruimst mogelijke kwijtschelding kunnen verlenen. Ook ondernemers die een zelfstandig bedrijf of beroep uitoefenen, kunnen voor hun privébelastingen in aanmerking komen voor kwijtschelding.

Belastingschuldigen die in het voorgaande jaar kwijtschelding hebben ontvangen, toetsen we automatisch voor het komende belastingjaar. Als hun situatie op het gebied van bijvoorbeeld vermogen en inkomen ongewijzigd is gebleven, verlenen we automatisch kwijtschelding. Deze groep hoeft dus geen nieuw verzoek in te dienen. De gemeente neemt hierin een proactieve rol door, met toestemming van de belastingplichtigen, gegevens te laten toetsen bij het Inlichtingenbureau. Het Inlichtingenbureau, opgericht in 2001 door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), maakt de uitwisseling van (persoons)gegevens tussen gemeenten en overheidsinstanties eenvoudiger. 

In onderstaande tabel staan de bedragen die in 2024, 2025 en 2026 naar verwachting met kwijtschelding zijn gemoeid.

In de volgende tabel geven we een overzicht van de woonlasten van alle Drentse - en naburige gemeenten voor 2025. Een aantal gemeenten kent tariefdifferentiatie voor afvalstoffenheffing of rioolheffing.

Deze woonlasten komen uit de 'Atlas van lokale lasten' van Coelo. Dit is het kennisinstituut op het gebied van lokale en regionale lasten.