Paragraaf verbonden partijen

Hoe gemeenten en andere partijen (regionaal) samenwerken is een belangrijk thema. Steeds vaker doen bedrijven een beroep op andere organisaties via uitbesteding, via inkoop of subsidiëring of via uitvoering door verbonden partijen.

Gemeentelijke deelname aan verbonden partijen is een manier om het publiek belang te dienen of een bepaalde publieke taak uit te voeren. Van bestuurlijk belang is sprake wanneer de gemeente zeggenschap heeft door een zetel in het bestuur of door stemrecht. Van een financieel belang is sprake wanneer de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt raakt in geval van faillissement van de verbonden partij of wanneer de gemeente voor een bedrag aansprakelijk kan worden gesteld wanneer de verbonden partij zijn verplichtingen niet nakomt.

De bijdrage van de verbonden partij aan het beleid van de gemeente is in de diverse beleidsprogramma’s opgenomen. De visie en doelstellingen van de verbonden partij staan in deze paragraaf.

We  geven inzicht in de stand van zaken bij de verschillende categorieën van verbonden partijen en de andere samenwerkingsvormen volgens de indeling.

• gemeenschappelijke regelingen;
• vennootschappen en coöperaties;
• Stichtingen en verenigingen;
• overige verbonden partijen.

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft de vermelding van diverse financiële cijfers voor. Zijn er gegevens over de begrotingsperiode niet beschikbaar? Dan kijken we naar de laatst bekende financiële gegevens.

Deelname aan gemeenschappelijke regelingen beperkt zich tot taken die in principe bij de gemeente horen. Uit efficiency- of deskundigheidsoogpunt kunnen we ze beter samen met anderen in een zelfstandige organisatie uitvoeren. Door de bestuursdeelname is het mogelijk invloed uit te oefenen en sturing te geven op een goede taakuitoefening.

Openbaar belang
Het uitvoeren van taken op het gebied van milieuwetgeving, milieuregelgeving en milieuhandhaving.

Toelichting
De Omgevingsdienst Drenthe is verantwoordelijk voor de uitvoering van alle milieutaken (vergunningverlening en toezicht/handhaving). De gemeenten blijven beleidsverantwoordelijk en verstrekken jaarlijks opdracht aan de Omgevingsdienst Drenthe voor de uitvoering van de milieutaken. 

Risico's en ontwikkelingen
De uitvoeringstaken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving die de Drentse gemeenten en provincie aan de Omgevingsdienst Drenthe hebben overgedragen, staan beschreven in de uitvoerings- en handhavingsstrategie. In 2026 werken we met een vernieuwde Uitvoerings- en Handhavingsstrategie. Met de U&H-strategie en de Omgevingswet werken we aan de herijking van de milieuproducten uit de Drentse Maat.

Wijziging in het belang
N.v.t

Openbaar belang
De Veiligheidsregio Drenthe (hierna: VRD) richt zich op het vergroten van de veiligheid van de inwoners en bezoekers van Drenthe. Of het nu om een brand, infectieziekte of crisis gaat; de VRD probeert zoveel mogelijk incidenten, slachtoffers en schade te voorkomen. Daarnaast zorgt de VRD dat er een brandweer is en dat alle hulpverleningspartners goed kunnen samenwerken tijdens rampen en crises.

Toelichting
De Gemeenschappelijke Regeling VRD is een gemeenschappelijke regeling van twaalf gemeenten in Drenthe waaraan de taken zijn opgedragen op het gebied van brandweerzorg, rampenbestrijding en crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. Ook hoort het in standhouden en beheren van een gemeenschappelijke meldkamer bij de taken (in gezamenlijkheid met de veiligheidsregio’s Groningen en Fryslân). 

Brandweer Drenthe 
In 2026 zet de VRD belangrijke stappen met het programma ‘Toekomstbestendige brandweerzorg’. Het programma richt zich op het behouden van kwaliteit en, beheersbaar houden van kosten en werkdruk. Het heeft vier speerpunten: een stevige basis, ondersteuning op afstand, betrokkenheid van de samenleving en vitale brandweerposten. Om de risico’s van klimaatverandering te verminderen, worden preventieve maatregelen genomen, zoals meer bluswatervoorzieningen in de natuur. In 2026 komen extra voorzieningen beschikbaar en start de Drentse uitvoering van de landelijke visie op natuurbrandbeheersing, samen met team crisisbeheersing.

Crisisbeheersing
Crisisbeheersing is de afgelopen tien jaar beter geworden, mede door extra geld van het Rijk. De VRD schuift steeds meer op van reageren op grote incidenten naar een alerte signaleringsorganisatie. Informatie is hierbij belangrijk: juiste en betrouwbare informatie wordt gedeeld met VRD, gemeenten en partners. Het Veiligheidsinformatieknooppunt speelt een grote rol bij het versterken van de informatiepositie, zowel bij korte als langdurige crises, in Drenthe en daarbuiten. In 2026 wordt hier verder aan gewerkt, samen met Fryslân, Groningen en op landelijk niveau, zodat lokale, regionale en landelijke informatiebronnen beter verbonden zijn en dienstverlening ook buiten kantoortijden mogelijk is.
De gevolgen van klimaatverandering, zoals een groter risico op natuurbranden, maken samenwerking met de brandweer in 2026 extra belangrijk. Drenthe bereidt zich ook voor op het opvangen van mensen bij overstromingen, bijvoorbeeld met plannen voor een callcenter en zogenoemde resilience points. Tot slot wordt in 2026 het Uniform Kwaliteitsniveau Bevolkingszorg ingevoerd bij de Drentse gemeenten, zodat zij aansluiten bij landelijke afspraken.

GGD GHOR
Het zorglandschap staat onder druk door dubbele vergrijzing, meer zorgvraag en een krimpende arbeidsmarkt. Daardoor is de continuïteit van zorg kwetsbaar. Steeds meer zorg verhuist van zorginstellingen naar de eigen woonomgeving., waardoor toegang tot zorg moeilijker wordt. In 2026 start een programma om de veerkracht van de niet-acute zorg te versterken, met aandacht voor scholing, hulpmiddelen, samenwerking, informatie en duidelijkheid over rollen. Ook worden netwerken tussen acute en niet-acute zorginstellingen versterkt en levert de GGD-GHOR advies voor maatschappelijke weerbaarheid en crisisvoorbereiding. Verder wordt gewerkt aan betere informatievoorziening, datagedreven werken en proactief advies aan gemeenten.

Bedrijfsvoering 
Om weerbaar en toekomstgericht te blijven, investeert de VRD in 2026 in een robuuste organisatie met sterke crisisplannen, betrouwbare data-infrastructuur en flexibele inzet van personeel. Door kennis gedreven te werken en technologie zoals AI toe te passen, verbetert de organisatie haar effectiviteit. Aandacht voor personeel, duurzaamheid en passende huisvesting vormen belangrijke pijlers voor continuïteit, wendbaarheid en maatschappelijke meerwaarde.

Maatschappelijke weerbaarheid
In december 2024 waarschuwde het kabinet dat onze veiligheid en vrijheid in tijden niet zo kwetsbaar is geweest. De kans dat Nederland betrokken raakt bij een grootschalig gewapend conflict, stijgt. Er is ook gewaarschuwd voor andere dreigingen zoals extreem weer, cyberaanvallen en risico’s voor belangrijke infrastructuur. Deze zijn opgenomen in de meerjarenbeleidsvisie 2025-2028, maar vragen om versnelling. In Drenthe wordt daarom een gezamenlijk programma voor maatschappelijke weerbaarheid (2025-2026) ontwikkeld, samen met gemeenten en maatschappelijke partners. Dit programma moet aansluiten bij bestaande netwerken en naoberschap. De VRD krijgt hierbij vooral een gidsende en informerende rol, met soms sturing. Voor de uitvoering zijn incidenteel extra middelen nodig.

Dreigende bezuiniging vanuit het Rijk
Het kabinet wil 10% minder geld geven aan de veiligheidsregio’s. Dit gaat via de regeling voor rampenbestrijding (BDuR). Voor de Veiligheidsregio (VRD) komt nu 15% van het geld uit de bijdrage van de Rijksoverheid. Vanaf 2026 gaat de BDuR over naar het Gemeentefonds. Daarbij wordt direct 10% gekort. Landelijk wordt gevraagd om deze korting te stoppen. Het is nog niet duidelijk of dat lukt. Als de korting blijft, moet het bestuur van de VRD nagaan of ze dit verlies aan geld binnen de bestaande begroting kunnen opvangen.

Openbaar belang
Samenwerkingsverband tussen alle twaalf Drentse gemeenten om de gezondheid van de inwoners van de twaalf Drentse gemeenten te bewaken, beschermen en bevorderen.

Toelichting
GGD Drenthe houdt toezicht op onder meer Kinderopvang en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg  (OGGZ). Daarnaast zorgen ze voor een sluitende aanpak voor personen met verward gedrag, doen ze onderzoek naar gezondheidssituaties van de Drentse bevolking en geven ze gezondheidsvoorlichtingen en zijn ze verantwoordelijk voor medische milieukunde, infectieziektebestrijding. Verder adviseren ze gemeenten over gezondheidsbeleid en over preventieprojecten op het terrein van gezondheid. Ook Veilig Thuis Drenthe (VTD) valt hieronder waar het voorkomen en stoppen van huiselijk geweld en kindermishandeling centraal staat.

Risico's en ontwikkelingen

Aanpassing gemeenschappelijke regeling

De aanleiding voor de aanpassing van de gemeenschappelijke regeling is de bestuurlijke wens om de huidige governance in het domein van zorg en veiligheid meer integraal te organiseren. 
Op basis van een extern advies hebben de besturen van de VRD en de GGD eind 2023 besloten om de governance onder te brengen in gemeenschappelijke regeling GGD waarin drie onderdelen zijn opgenomen: 
1. Het domein Zorg & Veiligheid, met onder meer Veilig Thuis; 
2. Het Zorg- en Veiligheidshuis Drenthe
3. Publieke gezondheid
Onlangs heeft het algemeen bestuur van de GGD de wijziging van de gemeenschappelijke regeling GGD voorlopig vastgesteld en legt deze nu voor zienswijze voor aan de gemeenteraden. Het streven is om deze wijziging op 1 januari 2026 in werking te laten treden.

Wijziging in het belang
N.v.t

Openbaar belang
Advisering, voorlichting en kennisontwikkeling, projectontwikkeling en –uitvoering, ontwikkeling en beheer van routestructuren en kwaliteitsbewaking op het gebied van recreatie en toerisme.

Toelichting

Het Recreatieschap Drenthe is een gemeenschappelijk samenwerkingsverband op het gebied van recreatie en toerisme in de provincie Drenthe en de gemeente Ooststellingwerf in de provincie Friesland. De kerntaken van deze samenwerkingsorganisatie zijn:

• Het geven van advies, voorlichting en kennisontwikkeling;
• Projectontwikkeling en –uitvoering
• Ontwikkeling en beheer van nieuwe wandel- en fietsroutes
• Zorgen voor een hoge kwaliteit van het recreatief aanbod

De planontwikkeling gebeurt in alle gevallen in overleg met de betrokken gemeenten, terrein beherende instanties, provincie en andere belanghebbenden.
  
Risico's en ontwikkelingen
Doordat het Recreatieschap een kleine organisatie is, kan werkdruk voor financiële risico’s zorgen. 

Wijziging in het belang
N.v.t 

Openbaar belang
Op maatschappelijk en zakelijk verantwoorde wijze voorzien in de behoefte aan onder andere geldkrediet, schuldhulpverlening, budgetbeheer en beschermingsbewind. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan het tenietdoen van de negatieve maatschappelijke- en economische effecten van problematische schulden. 

Toelichting
De GKB is een 2e-lijns organisatie voor hulp bij schulden, inkomensbeheer en sociale kredietverlening. De GKB is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Assen, Hoogeveen en Meppel. Daarnaast verleent de GKB dienstverlening aan gemeenten die niet meedoen in de gemeenschappelijke regeling (zogenoemde DVO-gemeenten).

Risico's en ontwikkelingen
De financiële risico’s van de GR GKB staat al enige jaren onder druk en is zorgelijk. De GR GKB heeft geen eigen vermogen dus eventuele financiële gevolgen moeten worden opgevangen door de gemeenten in de gemeenschappelijke regeling. Naast de onevenredige verdeling van de risico’s is er ook sprake van een juridische onrechtmatigheid in het kader van de aanbestedingsregels. Daarom is er een nieuw toekomstperspectief nodig voor de GKB en zijn we drukdoende met het transformatieproces; om de GKB te verzelfstandigen in de vorm van een stichting. Het definitieve besluit tot verzelfstandiging is genomen door het Algemeen Bestuur op 19 juni 2025. De stichting GKB verleent in principe uitsluitend diensten aan gemeenten die zich bij de stichting hebben aangesloten. De verwachting is dat in totaal 12 gemeenten gaan deelnemen aan de stichting GKB.

De stichting GKB is formeel opgericht op 21 juli 2025. Momenteel worden de laatste afspraken vastgelegd (vaststellen Sociaal Plan en afspraken met de Ondernemingsraad) en worden voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd, zodat het personeel en de activiteiten met ingang van 1 januari 2026 over kunnen naar de stichting. Uitgangspunt is dat de nieuwe stichting zichzelf kan redden zonder de verschillende bijdragen in de exploitatie, waarbij de GR gemeenten in het kader van de transformatie een risicoreserve meegeeft. Daarnaast gaat dit transformatieproces ook gepaard met kosten voor de drie GR gemeenten. Er wordt op dit moment gewerkt aan een liquidatiebegroting van de GR GKB. De GR gemeenten hebben aan de provincie toestemming gevraagd voor een latere aanlevering van de liquidatiebegroting tot 1 november 2025. Belangrijkste reden is dat er nog een bouwkundige inspectie van het pand dat binnen de GR achterblijft, moet plaatsvinden. De uitkomst van deze inspectie is cruciaal voor een verantwoorde financiële onderbouwing van de begroting. 

Wijziging in het belang
N.v.t

Openbaar belang
Reestmond is een GR waarin drie gemeenten (Staphorst, Meppel en Westerveld) deelnemen en waarmee we uitvoering geven aan een deel van de Wet sociale werkvoorziening.

Toelichting
Het uiteindelijke doel is om medewerkers te ontwikkelen naar zo regulier mogelijke arbeid. Na 31 december 2014 geeft de wet sociale werkvoorziening geen mogelijkheid meer voor nieuwe instroom. Reestmond heeft een BV, waarbinnen het beschut werk sinds 1 januari 2015 is opgenomen. Hiervoor zijn door de drie deelnemende gemeenten gelijkluidende dienstverleningsovereenkomsten afgesloten.

Risico's en ontwikkelingen
De drie deelnemende gemeenten van de Gemeenschappelijke Regeling Reestmond  hebben voor 2025 impulsgelden toegewezen gekregen van het Rijk. Deze gelden, die jaarlijks beschikbaar komen tot 2034, heeft het Rijk overgemaakt aan de gemeente Meppel als grootste deelnemer binnen deze GR. De drie gemeenten willen in gezamenlijkheid een plan formuleren voor de komende jaren. Dit plan moet begin 2026 klaar zijn.  Naar verwachting ontvangt Meppel, voor de drie gemeenten, in de jaren 2026–2030 jaarlijks via het gemeentefonds € 122.410, wat neerkomt op een totaal van € 748.061 tot en met 2030. De bedragen voor 2031–2034 zijn nog niet bekend, maar zullen lager zijn.

Reestmond maakt eens in de vier jaar een beleidsplan. Het beleidsplan 2025-2029 is nu van kracht. 

Binnen de GR Reestmond begint het verschil tussen de toegevoegde waarde die de medewerkers genereren en de vaste lasten (minus de personeelskosten van het SW-personeel)  groter te worden. De toegevoegde waarde dekt tot nu toe de vaste lasten van de GR Reestmond.

Uitgangspunten in het berekenen van het belang
Bij het opstellen van de begroting 2026-2029 gelden deze uitgangspunten die in de begroting van Reestmond staan:
a. Het aantal verwachte SE’s wat overeenkomt met het bepaalde in artikel 3 lid 1 van het begrotingsjaar.
b. Het totaal van begrote baten en lasten van de GR, exclusief de bijdragen van de deelnemende gemeenten.
c. De totale bijdrage van de deelnemende gemeenten, uitgesplitst per deelnemende gemeente volgens de verdeelsleutel  naar rato van het aandeel SE’s zoals bedoeld onder sub a.

Openbaar belang
Onder publiek vervoer verstaan we verschillende publieke vervoersvormen die inwoners en bezoekers van de provincie Groningen en Drenthe kunnen gebruiken. Denk aan hubtaxi's, buurtbussen (de Mug) en ander lokaal vervoer. Maar ook het doelgroepenvervoer zoals Wmo-vervoer en leerlingenvervoer valt eronder. Alleen het openbaar vervoer is geen onderdeel van publiek vervoer. Met publiek vervoer willen we een optimaal vervoersnetwerk creëren, dat betaalbaar en toekomstbestendig is en waarin mensen vervoersmiddelen duurzaam gebruiken. Zodat alle inwoners naar hun werk of school gaan en mee kunnen doen aan het sociale leven.

Toelichting
Alle 22 gemeenten in Groningen en Drenthe, het OV-bureau Groningen Drenthe en de twee provincies werken samen in de Gemeenschappelijke Regeling 'Publiek Vervoer Groningen Drenthe'. Dit betekent dat bepaalde taken van de gemeenten rond publiek vervoer zijn overgedragen aan Publiek Vervoer. Publiek Vervoer heeft drie primaire taken:

1. Contractbeheer en relatiemanagement
2. Onafhankelijk klachtenloket en klantparticipatie
3. Kennis en adviesfunctie, inclusief doorontwikkeling

Risico's en ontwikkelingen
De organisatie Publiek Vervoer is in 2024 en 2025 kwetsbaar gebleken door de kleine omvang. Verschillende belangrijke medewerkers zijn vertrokken, waaronder de directeur en een jaar later diens opvolger, de projectleider van de aanbesteding en de adjunct-directeur. De aanbesteding van het doelgroepenvervoer heeft daarmee grote vertraging opgeleverd. De huidige contracten eindigen per 31 juli 2026. Er wordt nu gewerkt aan een ingangsdatum van 1 augustus 2027. De kosten voor de aanbesteding stijgen significant. Naar verwachting zal de huidige dienstverlening voor inwoners gewoon doorlopen. Publiek Vervoer hoopt in 2026 ook toe te werken naar een minder kwetsbare organisatievorm.

Wijziging in het belang
N.v.t

We zijn aandeelhouder van een aantal vennootschappen. Daarnaast neemt Meppel deel aan de coöperatie Port of Zwolle. Bij zowel de vennootschappen als de coöperatie gaat het om organisaties die uit overheidslichamen zijn ontstaan (voornamelijk nutsbedrijven). De bestuurlijke invloed van Meppel op de vennootschappen is in praktijk gering en het financiële belang bestaat uit de waarde van de aandelen en de eventuele dividenduitkering.

Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)
De VNG vertegenwoordigt gemeenten in overleggen met andere overheden (Rijk, provincie). De vereniging is ook het adviesorgaan voor gemeenten op alle gemeentelijke beleidsterreinen.

Vereniging Drentse Gemeenten (VDG)
De VDG is een vereniging, die vooral bijeenkomsten organiseert van en voor haar leden over zaken die in de provincie Drenthe spelen.

 We doen mee aan een paar publiek private samenwerkingen (PPS). Het deelnemen in publiek private samenwerking beperkt zich tot ontwikkeling van gebieden, waarbij spreiding van risico en vermogensinbreng centraal staat.

Zandwinning Bremenbergplas
Met twee particuliere aannemers is een publiek-private samenwerking overeengekomen voor de winning en verkoop van circa 1,5 miljoen m3 zand. De overeenkomst dateert van 17 januari 2003. Het resultaat is positief. De huidige overeenkomst loopt tot en met 2030. De winning is voor een periode van tien jaar tot 1 januari 2030 verlengd. In de komende jaren denken we na over eventuele uitbreiding van de zandwinning en het inpassen van het plan in relatie met de ontwikkeling van Nieuwveense Landen. Na 2030 komt de mogelijkheid beschikbaar om de plas gereed te maken voor recreatie en natuur. Dit is mede afhankelijk van de afzet in de komende jaren. In de komende periode verwachten we een behoorlijke omzet, omdat binnen het bereik van de zandput enkele grote klussen gepland staan (realisatie van de deelplannen Parkwonen 345, Broeklanden 3, Centrumwonen 2, 5 en Boshoven in Nieuwveense Landen, reconstructie N375, realisatie Noordpoort,).

Nat Industrieterrein Oevers D
Op industrieterrein Oevers D ontwikkelen we samen met marktpartijen in een PPS (Publiek Private Samenwerking) 52 ha bedrijventerrein en openbaar gebied. Hiervan geven we 25 ha nat bedrijventerrein uit en 11 ha droog bedrijventerrein. Totaal is nog 8,2 ha bedrijfsterrein uit te geven. De PPS- partijen hebben eind 2023 een verlengingsovereenkomst gesloten en streven het project binnenkort te voltooien.