Algemene dekkingsmiddelen

Omschrijving (toelichting)

Dit overzicht gaat onder meer over de algemene dekkingsmiddelen. Het kenmerk van deze dekkingsmiddelen is dat ze vrij besteedbaar zijn. Ze zijn dus niet aan een bepaald programma gebonden. In dit overzicht wordt de gemeentefondsuitkering, de gemeentelijke belastingen, dividend en het saldo op de financieringsfunctie (zoals rente voor- en nadelen) verantwoord. De algemene dekkingsmiddelen vormen de financiële dekking van de bestedingen van de programma’s 1 tot en met 12. Daarnaast staat hier de verplichte post onvoorzien.

Specifieke dekkingsmiddelen zijn bijvoorbeeld de opbrengst afvalstoffenheffing, de opbrengst rioolheffing maar ook de specifieke uitkeringen van het rijk zoals de Gebundelde Uitkering (BUIG: zie programma 3). De specifieke dekkingsmiddelen staan opgenomen in de betreffende programma’s in deze begroting. 

Beleidskader
- Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV);
- Financieel toezichtskader provincie Drenthe;
- Financiële verordening en overige (financiële) beleidsnotities.

Omschrijving (toelichting)

Algemene Ondersteuning
Hier staan met name de toevoegingen en onttrekking aan de reserves en voorzieningen. Ook staan hier de incidentele kosten van het Zero Based Budgetting (ZBB) traject dat in 2024 is gestart. 

Onvoorziene uitgaven
In de begroting is een post voor onvoorziene incidentele uitgaven opgenomen van € 50.000.  Burgemeester en wethouders hebben de bevoegdheid om deze post in te zetten voor zaken die onvoorzien, onontkoombaar en onuitstelbaar zijn.  In 2024 is geen beroep gedaan op de post.   

Deelnemingen
De inkomsten uit de deelnemingen in de vorm van dividend worden hier geraamd.  We hebben dit jaar € 719.000 aan dividend ontvangen van N.V. Rendo, BNG, Wadinko en Enexis. Het grootste aandeel daarin komt van N.V. Rendo (€ 617.000). In de paragraaf 'verbonden partijen' worden de deelnemingen toegelicht. 

Belastingen en invorderingen (lokale heffingen)
Hier staat de opbrengst onroerende zaakbelasting (OZB), de Bedrijven Investeringszone (BIZ)-bijdrage die wordt geheven van de ondernemers en de precariobelasting op terrassen.

We hebben ongeveer € 11,6 miljoen aan OZB voor woningen (eigendom) en niet-woningen (zowel gebruik als eigendom) ontvangen.  De werkelijke opbrengst is daarmee bijna € 200.000 hoger dan de raming. Een geringe afwijking van 1,7%.  Ten opzichte van het vorige belastingjaar (2023) is de opbrengst verhoogd met een inflatiecorrectie van 3,1% en is een algemene verhoging van 10%. Daarnaast is rekening gehouden met autonome stijging als gevolg van verbouw/nieuwbouw.

In het centrum van Meppel is een bedrijveninvesteringszone (BIZ) van kracht waarvoor ondernemers/pandgebruikers jaarlijks belasting betalen, de BIZ-bijdrage. De BIZ-bijdrage die we ontvangen (in 2024 € 190.000) betalen we grotendeels door als subsidie aan de stichting BIZ centrum Meppel (zie programma 10). Gebruikers betalen alleen een BI|Z-bijdrage voor onroerende zaken die voor een onderneming worden gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan winkels en kantoren. De BIZ-bijdrage geldt niet voor woningen .  

De opbrengst precariobelasting bedraagt over het jaar 2024 € 64.000. Het wordt geheven voor het gebruik van gemeentegrond.

In de paragraaf Lokale heffingen wordt een toelichting gegeven op het beleid en de opbrengsten van belastingen. De kosten van invordering van belastingen en de waardebepaling van de onroerende zaken (wet WOZ) zijn geraamd in programma 12 Burgerzaken. 

Omschrijving (toelichting)

Gemeentefonds
Gemeenten ontvangen geld van het rijk uit het gemeentefonds om hun taken uit te voeren. Het is de grootste inkomstenpost voor elke gemeente. Gemeenten mogen zelf bepalen waar ze dit geld aan besteden. Uiteraard wel binnen de regels van de wet. Op drie tijdstippen in het jaar komt meestal informatie over de omvang van de gemeentefondsuitkeringen, in mei, september en december. Mei geeft de vertaling van de Voorjaarsnota van de rijksoverheid, september geeft de vertaling van de Miljoenennota en december rondt het uitkeringsjaar zoveel mogelijk af op basis van de Najaarsnota. In deze jaarstukken is de laatst ontvangen decembercirculaire 2024 de basis. 

De "landelijke pot" die verdeeld wordt onder alle gemeenten bedraagt ongeveer € 44 miljard. Volgens een vastgesteld verdeelsysteem ontvangen we jaarlijks een uitkering uit het gemeentefonds. In het verdeelsysteem wordt rekening gehouden met de onderlinge verschillen in de kosten waar een gemeente voor staat en de draagkracht van gemeenten (de belastingcapaciteit). In 2024 was de hoogte van de gemeentefondsuitkering voor Meppel ongeveer € 89 miljoen. Hiervan hebben we een groot deel van onze uitgaven betaald. Het gemeentefonds kent de volgende soorten uitkeringen: 1) de Algemene uitkering, 2) de integratie-uitkering en 3) de decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen. In Meppel voegen we zowel op begrotingsbasis als bij de jaarstukken al deze verschillende soorten uitkeringen samen. 

Het afgelopen jaar is veel te doen over de terugval in inkomsten vanuit het gemeentefonds vanaf 2026, het zogenoemde ravijn. Helder is dat er vanaf 2026 te weinig geld is om de bestaande taken goed uit te voeren. Om taken en middelen in balans te krijgen moet er geld bij of moeten er taken af. Gemeenten moeten keuzes maken om tot een meerjarig sluitende begroting te komen. 

Onder de tabel "Wat mag het kosten?" is een analyse gegeven van de cijfermatige afwijkingen ten opzichte van de programmabegroting 2024.