Paragraaf verbonden partijen

De wijze van (regionale) samenwerking tussen gemeenten en andere partijen is een belangrijk thema. In toenemende mate wordt een beroep op andere organisaties gedaan via uitbesteding, via inkoop of subsidiëring of via uitvoering door verbonden partijen.

Gemeentelijke deelname aan verbonden partijen is een manier om het publiek belang te dienen of een bepaalde publieke taak uit te voeren. Van bestuurlijk belang is sprake wanneer de gemeente zeggenschap heeft door een zetel in het bestuur of door stemrecht. Van een financieel belang is sprake wanneer de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt raakt in geval van faillissement van de verbonden partij of wanneer de gemeente voor een bedrag aansprakelijk kan worden gesteld wanneer de verbonden partij zijn verplichtingen niet nakomt.

De bijdrage van de verbonden partij aan het beleid van de gemeente is in de diverse beleidsprogramma’s opgenomen. De visie en doelstellingen van de verbonden partij zijn in deze paragraaf vermeld.

Wij geven inzicht in de stand van zaken bij de verschillende categorieën van verbonden partijen en de andere samenwerkingsvormen volgens de indeling:
- gemeenschappelijke regelingen;
- vennootschappen en coöperaties;
- stichtingen en verenigingen;
- overige verbonden partijen.

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft de vermelding van diverse financiële cijfers voor. Indien geen gegevens beschikbaar zijn over de begrotingsperiode wordt aangesloten bij de laatst bekende financiële gegevens.

Deelname aan gemeenschappelijke regelingen beperkt zich tot taken die in principe tot de gemeente horen. Uit efficiency- of deskundigheidsoogpunt kunnen ze beter in samenwerking met anderen in een zelfstandige organisatie worden uitgevoerd. Door de bestuursdeelname is het mogelijk invloed uit te oefenen en sturing te geven op een goede taakuitoefening.

Openbaar belang
Het uitvoeren van taken op het gebied van milieuwetgeving, milieuregelgeving en milieuhandhaving.

Toelichting
Sinds 2014 is de GR RUD verantwoordelijk voor de uitvoering van alle milieutaken (vergunningverlening en toezicht/handhaving). De gemeenten blijven beleidsverantwoordelijk en verstrekken jaarlijks opdracht aan de RUD voor de uitvoering van de milieutaken. 

Risico's en ontwikkelingen
De opvolging van de aanbevelingen uit het plan van aanpak evaluatie GR RUD is bijna afgerond. Voor 2024 en verder bezien we op welke wijze de nu bereikte kwaliteit in samenwerking kan worden geborgd en  mogelijk verder verbeterd kan worden. Het huidige uitvoeringsniveau van de GR is vastgelegd in de uniforme uitvoerings- en handhavingsstrategie. In 2024 gaan we voor de 2de fase van deze strategie waarin richting wordt gegeven aan de toekomstig gewenste kwaliteit gekoppeld aan een brede herijking van de Drentse Maat.  Op inhoud dient met de raad hierover het gesprek gevoerd te worden.  De impact van de Omgevingswet voor de GR is nog niet concreet in beeld. Tevens is het interbestuurlijk programma versterking VTH van invloed op de werkzaamheden van de GR. Deze ontwikkelingen kunnen  niet anders dan in samenhang beoordeeld worden.  Om een juiste keuze in het gewenste kwaliteits- en uitvoeringsniveau te kunnen maken is een gedegen beargumentering noodzakelijk en dienen de risico's en financiële gevolgen benoemd te worden. Vooralsnog is het uitgangspunt dat de nu beschikbare middelen van Meppel richting gevend zijn voor de te maken keuze in het kwaliteits- en uitvoeringsniveau. 

Naast het feit dat de impact van het werken onder de Omgevingswet nog niet concreet in beeld is is er verschil in de benodigde formatie en aanwezige formatie voor de opdracht. Daarom wordt onder andere geprioriteerd in werkzaamheden waarbij rekening wordt gehouden met mogelijk milieurisico's. Bij structureel achterblijvende productie kunnen mogelijk milieurisico’s ontstaan. 

Wijziging in het belang
N.v.t

Openbaar belang
Het vergroten van de veiligheid van de inwoners en bezoekers van Drenthe.

Toelichting
De GR Veiligheidsregio Drenthe (VRD) is een gemeenschappelijke regeling van 12 gemeenten in Drenthe waaraan de taken zijn opgedragen op het gebied van brandweerzorg, rampenbestrijding en crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. Ook hoort het in standhouden en beheren van een gemeenschappelijke meldkamer bij de taken (in gezamenlijkheid met de veiligheidsregio’s Groningen en Fryslân). 

Risico's en ontwikkelingen
In 2024 liggen de accenten op de thema’s:
•    Klimaatadaptatie, duurzaamheid en energietransitie: 
Brede focus op o.a. natuurbrandbeheersing, duurzaamheidsbeleid, versterken van de kennispositie op nieuwe dossiers en Drenthe als evacuatieregio voor hoogwater voorbereiden.
•    Data en informatie als essentiële schakels:  
Aansluiting op de landelijke ontwikkelingen voor informatievoorziening.
•    Veranderend vakmanschap op de Meldkamer Noord-Nederland: 
Aantrekkelijke werkgever zijn, netwerkfunctie inzetten om personele vraagstukken samen met partners op te lossen, moderne werkwijze van advisering, versterken van de kennispositie om de taak richting samenleving en gemeenten te vervullen en invulling geven aan veranderd vakmanschap op de Meldkamer Noord-Nederland. 

Voor de vaste thema’s is dit in 2024:
•    Crisisbeheersing en GHOR: 
Verbeterde afstemming en samenwerking tussen Rijk en veiligheidsregio, verbeteren inbedding van de GHOR binnen crisisbeheersing, meer aandacht voor internationalisering, optimaliseren van het gebruik van het actuele veiligheids- en gezondheidsbeeld en uniformering van het kwaliteitsniveau van bevolkingszorg en regie op crisiscommunicatie. 
•    Brandweer Drenthe: 
Voorzetting van de implementatie van het programma Brandweerzorg in het algemeen en daarnaast in het bijzonder voor versnellen van de programmalijn ‘Ondersteuning op afstand’ en Duurzame inzetbaarheid van vrijwilligers bevorderen, oplossen van de vakbekwaamheidskloof bij de brandweer, uitvoeren van verbeterpunten keuringslocaties brandweerkeuringen en verschuiving van adviestaken van risicobeheersing. 
•    Bedrijfsvoering: 
Afronden van de implementatie van het waarderingsmodel Baarda en implementatie van de Wet open overheid.  

Een apart aandachtspunt voor 2024 is het Programma Brandweerzorg. Dit programma  moet de brandweer in Drenthe toekomstbestendig maken met gelijkwaardige brandweerzorg in plaats van gelijke brandweerzorg. De contouren hoe die brandweerzorg er dan uit moet gaan zien, worden steeds scherper. De extra aandacht en enkele vakinhoudelijke wijzigingen waarvoor bijscholing nodig is, maken een extra impuls voor de brandweer noodzakelijk. 

Wijziging in het belang
N.v.t

Openbaar belang
Samenwerkingsverband tussen alle twaalf Drentse gemeenten om de gezondheid van de inwoners van de twaalf Drentse gemeenten te bewaken, beschermen en bevorderen.

Toelichting
GGD Drenthe houdt toezicht op oa Kinderopvang, WMO, OGGZ. Daarnaast zorgen ze voor een sluitende aanpak voor personen met verward gedrag en wordt er onderzoek gedaan naar gezondheidssituaties van de Drentse bevolking en geven zij gezondheidsvoorlichtingen en zijn zij verantwoordelijk voor medische milieukunde, infectieziektebestrijding. Verder adviseren zij gemeenten over gezondheidsbeleid en over preventieprojecten op het terrein van gezondheid. Ook Veilig Thuis Drenthe (VTD) valt hieronder waar het voorkomen en stoppen van huiselijk geweld en kindermishandeling centraal staat.                             

Risico's en ontwikkelingen
Ten aanzien van algemene risico’s houdt de GGD een Algemene Reserve van maximaal 2,5% van de omzet voor de basistaken(conform VDG notitie "Samen werken voor Drenthe"). Voor het programma additioneel wordt een opslag van 10% berekend op de kostprijs van de additionele producten. Deze opslag wordt gestort in de risicoreserve. De reserve heeft een maximum-omvang van 33% van de loonkosten van het programma additioneel. Voor Veilig Thuis Drenthe wordt de opslag van 10% niet berekend. De GGD werkt tegen kostprijs voor de gemeenten, met de afspraak dat wanneer de gemeenten het product substantieel wensen terug te brengen aanvullende afspraken worden gemaakt over de dan optredende frictiekosten.

Wijziging in het belang
N.v.t

Openbaar belang
Advisering, voorlichting en kennisontwikkeling, projectontwikkeling en –uitvoering, ontwikkeling en beheer van routestructuren en kwaliteitsbewaking op het gebied van recreatie en toerisme.

Toelichting
Het Recreatieschap Drenthe is een gemeenschappelijk samenwerkingsverband op het gebied van recreatie en toerisme in de provincie Drenthe en de gemeente Ooststellingwerf in de provincie Friesland. De kerntaken van dit samenwerkingsverband zijn advisering, voorlichting en kennisontwikkeling, projectontwikkeling en –uitvoering, ontwikkeling en beheer van routestructuren en kwaliteitsbewaking.
De planontwikkeling gebeurt in alle gevallen in overleg met de betrokken gemeenten, terrein beherende instanties, provincie en andere belanghebbenden.                       

Risico's en ontwikkelingen
De geringe omvang en opbouw van de organisatie van het Recreatieschap evenals de werkdruk kunnen financiële risico’s tot gevolg hebben. Het management en bestuur volgt dit nauwlettend.

Wijziging in het belang
N.v.t

Openbaar belang
Op maatschappelijk en zakelijk verantwoorde wijze voorzien in de behoefte aan onder andere geldkrediet, schuldhulpverlening, budgetbeheer en beschermingsbewind. Daarmee een bijdrage leverend aan het tenietdoen van de negatieve maatschappelijke- en economische effecten van problematische schulden. 

Toelichting
De GKB is een 2e-lijns organisatie voor hulp bij schulden, inkomensbeheer en sociale kredietverlening De GKB is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Assen, Hoogeveen en Meppel. Daarnaast verleend de GKB dienstverlening aan gemeenten die niet deelnemen in de gemeenschappelijke regeling (zogenoemde DVO-gemeenten).                  

Risico's en ontwikkelingen
De financiële situatie van de GKB staat al enkele jaren onder druk en is zorgelijk. Dit heeft geleid tot de strategische herijking GR-GKB 2018 - 2021. Ondanks de scherpe sturing op de bedrijfsvoering van de GKB zien we dat het teruglopen van de omzet en de daarmee samenhangende afbouw van de organisatie niet gelijkmatig verloopt. De GKB heeft geen eigen vermogen dus eventuele financiële gevolgen hiervan (voorziene frictiekosten) zullen door de gemeenten in de gemeenschappelijke regeling moeten worden opgevangen. Het Dagelijks Bestuur GKB heeft in januari 2022 het voorgenomen besluit genomen om voor de huidige en toekomstige activiteiten van de tweedelijns schuldhulpverlening een proces van vervreemding te starten. Op 28 juni jl heeft het Dagelijks Bestuur GKB ingestemd met het uitwerken en realiseren van het scenario verzelfstandiging GKB: het onderbrengen van de organisatie GKB in een rechtspersoon waarop de gemeente Assen een toezichthoudende rol heeft. In de komende maanden zal er meer duidelijkheid moeten komen over de precieze invulling van de verzelfstandiging en de manier waarop zowel de huidige GR-gemeenten als de gemeenten die een dienstverleningsovereenkomst hebben in de toekomst rechtmatig diensten kunnen afnemen. Het DB streeft er naar om in oktober 2023 duidelijkheid te hebben over de realisatie per 1 januari 2025 en de hierboven gestelde voorwaarden. Als dan blijkt dat het scenario verzelfstandiging niet haalbaar is, zal alsnog het scenario aanbesteden verder worden uitgewerkt.

Duidelijk is wel dat ook bij het proces van vervreemding dit gepaard zal gaan met kosten voor de 3 GR-gemeenten. Los van de toekomst is duidelijk dat de omzet van de GKB terugloopt en er vanuit kostenbeheersing een krimp op formatie moet plaatsvinden.

Wijziging in het belang
N.v.t

Openbaar belang
Reestmond is een GR waarin drie gemeenten deelnemen en waarmee uitvoering wordt gegeven aan een deel van de wet sociale werkvoorziening.

Toelichting
Het uiteindelijke doel is om medewerkers te ontwikkelen naar zo regulier mogelijke arbeid. Na 31 december 2014 geeft de wet sociale werkvoorziening geen mogelijkheid meer voor nieuwe instroom.

Risico's en ontwikkelingen
In juli 2023 is de begroting van 2024 en meerjarenbegroting 2025-2027  van Reestmond vastgesteld. Voor de gemeente Meppel komt de begrote bijdrage voor 2024 uit op € 7.421.000 (was € 7.731.000 in 2023).

De CAO Wsw loopt nog tot 2025. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft in juli 2023 aangegeven dat zij met de vakbonden wil verkennen welke verbeteringen mogelijk zijn in de cao, ondanks dat een structurele financiële oplossing van het Rijk op zich laat wachten.  Al zijn er nu wel een aantal financiële aankondigingen geweest voor de komende jaren.

In de meicirculaire 2023 van het Gemeentefonds heeft het kabinet een compensatie voor de loonontwikkeling  toegekend op de rijksbijdrage Wsw. Naast de algemene indexatie voor loonstijgingen heeft het kabinet met de Voorjaarsnota 2023 besloten om van 2023 tot 2048 ook geld beschikbaar te stellen om gemeenten te compenseren voor de bijzondere verhoging van het minimumloon in de Wsw. 

Het wetsvoorstel ‘versterking decentrale rekenkamers’ is op 31 mei 2023 aangenomen door de Tweede Kamer. De invoering van de rechtmatigheidsverantwoording is een onderdeel van dit wetsvoorstel.
Tot en met boekjaar 2022 verstrekken externe accountants een controleverklaring met een oordeel inzake getrouwheid en rechtmatigheid bij de jaarrekening. Met de invoering van de rechtmatigheidsverantwoording wijzigt dit. De directie dient vanaf 2023, dus voor het eerst in 2024, een rechtmatigheidsverantwoording in de jaarrekening op te nemen. Daarmee valt de rechtmatigheidsverantwoording onder het getrouwheidsoordeel van de accountant. De accountant kijkt dus nog wel of de rechtmatigheidsverantwoording ‘juist’ is.

Uitgangspunten in het berekenen van het belang
Bij het opstellen van de begroting 2024-2027 gelden de volgende uitgangspunten die worden aangegeven in de begroting van Reestmond:
a. Het aantal verwachte SE’s wat overeenkomt met het bepaalde in artikel 3 lid 1 van het begrotingsjaar.
b. Het totaal van begrote baten en lasten van de GR, exclusief de bijdragen van de deelnemende gemeenten.
c. De totale bijdrage van de deelnemende gemeenten, uitgesplitst per deelnemende gemeente volgens de verdeelsleutel naar rato van het aandeel SE’s zoals bedoeld onder sub a.

Openbaar belang
Onder publiek vervoer verstaan we verschillende publieke vervoersvormen waar inwoners en bezoekers van de provincie Groningen en Drenthe gebruik van kunnen maken, zoals hubtaxi's, buurtbussen (de Mug) en ander lokaal vervoer. Maar ook het doelgroepenvervoer zoals Wmo-vervoer en leerlingenvervoer valt eronder. Alleen het openbaar vervoer is geen onderdeel van publiek vervoer. Met publiek vervoer willen we een optimaal vervoersnetwerk creëren, dat betaalbaar en toekomstbestendig is en waarin duurzaam gebruik wordt gemaakt van alle vervoersmiddelen. Zodat alle inwoners naar hun werk of school gaan en deel kunnen nemen aan het sociale leven.

Toelichting
Alle 22 gemeenten in Groningen en Drenthe evenals het OV-bureau Groningen Drenthe en de twee provincies werken samen in de Gemeenschappelijke Regeling Publiek Vervoer Groningen Drenthe. Dit betekent dat bepaalde taken van de gemeenten rond publiek vervoer zijn overgedragen aan het uitvoerend team Publiek Vervoer. Publiek Vervoer heeft drie primaire taken:

1.    Contractbeheer en relatiemanagement
2.    Onafhankelijk klachtenloket en klantparticipatie
3.    Kennis en adviesfunctie, incl. doorontwikkeling

Risico's en ontwikkelingen
Het belangrijkste risico in 2023 voor de sector vervoer was het chauffeurstekort en stijgende kosten door de gestegen brandstofprijzen. Naar verwachting blijft het chauffeurstekort ook een risico in 2024 en stijgen de kosten opnieuw, maar minder hard dan in 2023. Daarnaast verwachten we voor schooljaar 2024/2025 een nieuwe verordening leerlingenvervoer te hebben, die voor onze inwoners enige wijzigingen met zich meebrengt. 

Wijziging in het belang
N.v.t

De gemeente Meppel is aandeelhouder van een aantal vennootschappen. Daarnaast neemt Meppel deel aan de coöperatie Port of Zwolle. Bij zowel de vennootschappen als de coöperatie gaat het om organisaties die uit overheidslichamen zijn ontstaan (voornamelijk nutsbedrijven). De bestuurlijke invloed van Meppel op de vennootschappen is in praktijk gering en het financiële belang bestaat uit de waarde van de aandelen en de eventuele dividenduitkering.

Speciale vennootschappen verkoop Essent
Voor de afwikkeling van de verkoop van Essent zijn een aantal vennootschappen in het leven geroepen: PBE B.V. / Claim Staat Vennootschap B.V. Het is niet te verwachten dat er in de tussentijd (substantieel) dividend wordt uitgekeerd. Alle SPV’s zijn gevestigd aan de Brabantlaan 1, 5216 TV in ’s-Hertogenbosch.

Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)
De VNG vertegenwoordigt gemeenten in overleggen met andere overheden (rijk, provincie). De vereniging is tevens het adviesorgaan voor gemeenten op alle gemeentelijke beleidsterreinen.

Vereniging Drentse Gemeenten (VDG)
De VDG is een vereniging, die vooral bijeenkomsten organiseert van en voor haar leden over zaken die in de provincie Drenthe spelen.

De gemeente Meppel neemt deel aan enkele publiek private samenwerkingen (PPS). Het deelnemen in publiek private samenwerking beperkt zich tot ontwikkeling van gebieden, waarbij spreiding van risico en vermogensinbreng centraal staat.

Zandwinning Bremenbergplas
Met twee particuliere aannemers is een publiek-private samenwerking overeengekomen voor de winning en verkoop van circa 1,5 miljoen m3 zand. De overeenkomst dateert van 17 januari 2003. Het resultaat
is positief. De huidige overeenkomst loopt t/m 2030. De winning is voor een periode van 10 jaar tot 1 januari 2030 verlengd. In de komende jaren wordt nagedacht over eventuele uitbreiding van de zandwinning en het inpassen van het plan in relatie met de ontwikkeling van Nieuwveense Landen. Na 2030 komt de mogelijkheid beschikbaar om de plas gereed te maken voor recreatie en natuur. Dit is mede afhankelijk van de afzet in de komende jaren. In de periode 2022 – 2025 wordt een behoorlijke omzet verwacht, omdat binnen het bereik van de zandput een aantal grote klussen gepland staan (ontsluitingswegen Nieuwveense Landen (inmiddels aangelegd), reconstructie N375, aanleg Weideblick, Parkwonen en Centrumwonen 2 en 4, Boshoven).

Nat Industrieterrein Oevers D
Op industrieterrein Oevers D wordt samen met marktpartijen in een PPS (Publiek Private Samenwerking) 52 ha bedrijventerrein en openbaar gebied ontwikkeld. Hiervan wordt 25 ha nat bedrijventerrein uitgegeven en 11 ha droog bedrijventerrein. Totaal is per 31 december 2022 nog 8,2 ha bedrijfsterrein nog uit te geven. Hiervoor is een koopovereenkomst gesloten, maar door de stikstofproblematiek is het de vraag hoe snel dit geëffectueerd kan worden.  Partijen streven ernaar het project voor 31 december 2023 te voltooien. Als dat niet lukt, wordt een voorstel voor verlenging van de PPS gedaan.