Programma 9: Beheer bestaande openbare ruimte

De gemeente beheert de onderdelen van de bestaande openbare ruimte die zij in eigendom heeft. Beheren is het organiseren en uitvoeren van onderhoud, vervangen van niet meer functionerende onderdelen en faciliteren van veranderend gebruik van de ruimte, indien maatschappelijk aanvaardbaar. Een goede openbare ruimte is functioneel, duurzaam en mooi. Goed onderhoud is effectief en efficiënt.

Beleidskader
Naast het wettelijk kader is dit het vigerende raadskader:
- Prijskwaliteitskeuze Kwaliteit Op Maat 2014 (KOM)
- Wegenbeheerplan 2019-2023 en het nog vast te stellen nieuwe wegenbeheerplan 2024-2028
- Beleidsvisie op uitgeefbaar groen 2017
- Groene kaart 2012 en lijst monumentale bomen 2008
- Samen bouwen aan kwaliteit (visie op de fysieke leefomgeving) 2021
- Kadernotitie Zo doen we groen 2015
- Speelruimteplan 2013
- Riolering en Water Programma 2023-2028
- Gemeentelijk Verkeer en VervoersPlan (GVVP) 2017 en Parkeerbeleid gemeente Meppel 2017
- Beleidsplan Openbare Verlichting ‘Alles Duurzaam’ 2015-2019.
- Beheerplan Openbare Verlichting 2021-2025
- Beheerplan Civieltechnische Kunstwerken 2018-2022 (vaststelling beheerplan 2023-2027 in Q3 2023) 

Actuele ontwikkelingen en relaties met andere beleidsterreinen
De komende jaren is Meppel volop in beweging. De verstedelijkingsopgave betekent groei van Meppel door zowel uitbreiding als intensiever gebruik van de bestaande stad. Dit betekent ook nieuw te ontwerpen en beheren openbare ruimte en vergroting van het te beheren areaal. In het kader van verstedelijking versnellen we de woningbouw en zetten we in op nieuwe ontwikkellocaties zoals Noordpoort. Dit gaat hand in hand met nieuwe werklocaties als Noord III en IV en infrastructurele projecten zoals de nieuwe stadsentree. Deze en andere projecten worden concreet toegelicht in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

Tegelijkertijd staan we voor verplichtingen vanuit verduurzaming en biodiversiteit en moeten we rekening houden met een veranderend klimaat. Deze ontwikkelingen hebben effect op de inrichting van en ons werk aan wegen en kunstwerken, het groen, water en riolering.

De opgaven rond duurzaamheid zien we terug in bijvoorbeeld het toepassen van LED-verlichting, klimaatmaatregelen, natuurvriendelijk beheer en een circulaire buitendienst waarmee een zo beperkt mogelijk gebruik wordt gemaakt van fossiele grondstoffen. Zo wordt door de provincie een strategisch laadplan voor elektrisch rijden uitgerold. Uit dit plan komt een opgave voor de gemeente voort. Vooralsnog gaan wij er van uit dat de uitvoering hiervan kostenneutraal kan worden uitgevoerd.

De veranderende samenleving vraagt verder ook dat we meer gebiedsgericht aan de slag gaan samen met de inwoners van onze straten, buurten en wijken.
Om hierop in te kunnen spelen, oriënteren we ons op een nieuwe beheersystematiek voor de openbare ruimte ter vervanging van het huidige KOM. Hierin kunnen we de genoemde opgaven vertalen naar het niveau van beheer en kunnen we beter inspelen op de beleving vanuit onze inwoners.

De openbare ruimte van Meppel is schoon, heel en veilig. De openbare ruimte wordt op kwaliteit gestuurd beheerd en onderhouden tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. In het beheer van de openbare ruimte bieden we ruimte aan biodiversiteit, hebben we aandacht voor duurzaamheid, faciliteren we waar mogelijk inwonerparticipatie en zorgen we voor een gastvrije en gezonde leefomgeving die uitnodigt tot actief gebruik.

 

Toelichting

Begroting 2024 ten opzichte van 2023
Lasten
Wegen
Er zijn extra middelen opgenomen voor de uitvoering van het Beheerplan Civieltechnische Kunstwerken 2023-2027. Deze toename omvat zowel regulier onderhoud als kapitaallasten door uitvoering van het investeringsprogramma.

Groen en spelen
Het uitvoeringsbudget voor het beheer en onderhoud van het groen en speelterreinen is verhoogd wegens areaalgroei. Dit betreft een uitbreiding van de te onderhouden oppervlakte groen, de hoeveelheid bomen en het aantal speeltoestellen. Daarnaast is extra budget opgevoerd voor maaien van bermen en watergangen.

Parkeren
De begrote lasten 2024 ten aanzien van parkeren laten een kleine daling zien ten opzichte 2023. Belangrijkste verklaringen hiervoor zijn onder andere lagere onderhoudslasten voor P-stadhuis en P-Keysterstroom als gevolg van de recente vervanging van het parkeermanagementsysteem en het bijbehorende onderhoudscontract. Ook nemen de kosten voor het legen van de parkeerautomaten af door de toename van het belparkeren. Deze voordelen compenseren op korte termijn de extra onderhoudskosten voor de parkeerautomaten.

Baten
Riolering
De opbrengsten uit riolering betreft de verwachte inkomsten uit de rioolheffing op basis van 100% kostendekkendheid. Als gevolg daarvan stijgt het riooltarief in 2024 met € 6,00 ten opzichte van 2023. De inkomsten zijn bijgesteld voor de verwachte mutatie in het aantal aansluitingen. 

Parkeren
De raming van de opbrengst parkeren is bijgesteld met €113.000 voor het structurele effect uit de jaarstukken. Oorzaken zitten onder andere in de toename van het belparkeren, het uitvallen van parkeerautomaten en her-prioritering van handhavingstaken. Deze aspecten worden betrokken in de evaluatie van het parkeerbeleid. Het huidige parkeerbeleid gaat uit van een 2-jaarlijkse verhoging van de parkeertarieven. In de coronajaren is daarvan afgeweken. In 2024 worden de parkeertarieven verhoogd naar het niveau 2023 van het huidige parkeerbeleid (laatste jaar). Daarmee zijn de parkeertarieven weer in lijn gebracht met de uitgangspunten.

Begroting 2024 en meerjarenperspectief
Lasten
De begrote lasten nemen in het meerjarenperpectief jaarlijks iets toe. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van de extra toe te rekenen kapitaallasten na realisatie van de geplande investeringen.

Baten
Riolering
De inkomsten uit de rioolheffing zijn bijgesteld op basis van de uitgangspunten in het Riolerings en Watertakenplan (RWP) en uitgaande van 100% kostendekking.

Parkeren
Op basis van de uitkomsten van de evaluatie parkeerbeleid en het nieuw te maken parkeerplan wordt opnieuw gekeken naar de kosten en opbrengsten van het parkeren. Onderdeel daarvan is ook de analyse van de parkeertarieven. In het huidige parkeerbeleid zijn de tarieven bepaald tot en met 2023. In de meerjarenraming 2024-2027 is nog geen rekening gehouden met een mogelijke aanpassing van de tarieven in het nieuw vast te stellen parkeerplan.

Binnen dit programma bedraagt de investeringsopgave voor de komende jaren circa € 60 miljoen. Na aftrek van de begrote bijdrage van derden komt dit neer op een netto-investering van circa € 36 miljoen. 

Wagenpark
De vervangingsopgave voor het wagenpark bedraagt voor de komende jaren € 2,5 miljoen, waarvan circa € 1 miljoen in 2024 voor onder andere de vervanging van een veegmachine, zoutstrooier en frontmaaier. Uitgangspunt is duurzame aanschaf waar mogelijk.

Openbare ruimte
In de wijk Koedijkslanden is voor 2024 de herinrichting van de J. van Goyenstraat voorzien. Voor 2025 staat de herinrichting van de B. van der Helststraat gepland. Binnen de exploitatie riolering is rekening gehouden met de vervanging van de riolering bij deze projecten.

De investeringen in de binnenstad betreffen de herontwikkeling Bleekerseiland (€ 1,5 miljoen waarvan de realisatie is voorzien in 2025), de herinrichting van de Kastanjelaan-Weerdstraat (€ 0,4 miljoen voor 2024) en de afronding van onderdelen uit het Binnenstadsplan. 

Onderdeel van de investeringsopgave is ook de beoogde realisatie van de Noordelijke stadsentree. De aanlegkosten zijn geraamd op € 33 miljoen. Voor deze aanleg wordt een bijdrage vanuit het rijk verwacht van € 23,4 miljoen. De netto-investering van de stadsentree komt daarmee uit op afgerond € 10 miljoen.

Bruggen/oeverbescherming
De investeringen in bruggen/oeverbescherming zijn opgenomen conform het (geactualiseerde) beleidsplan civieltechnische kunstwerken.
Voor de Boazbrug wordt onderzocht op welke wijze de brug hersteld kan worden.  In 2024 is een investeringskrediet opgenomen van € 0,9 miljoen.

Overige investeringen in openbare ruimte
De overige investeringen betreffen onder andere de omvorming van openbare verlichting naar LED, de vervanging van speeltoestellen en de vervanging van zieke bomen conform de beheerplannen. Een nieuwe investering voor 2024 betreft onder andere de vervanging van de verkeersregelinstallatie (VRI) aan de Burgemeester Knopperslaan. Voor de realisatie van een initiatief bij de watertoren is het nodig gronden te ruilen. Voor de door de gemeente aan te kopen gronden wordt een investeringskrediet gevraagd. De gronden die de gemeente verkoopt leiden tot een incidentele opbrengst in 2024. Deze inkomst is meegenomen in de geraamde cijfers binnen programma 10 Economische zaken en grondzaken. De vervanging van de bestrating aan de Prinses Marijkestraat wordt uitgevoerd afhankelijk van de werkzaamheden bij theater Ogterop.

De grondexploitatie Noord II is bij de vaststelling van het Meerjarenperspectief Grondexploitaties 2023 (MPG) afgesloten. In lijn met de besluitvorming van het MPG is voor 2024 een investeringskrediet opgenomen voor de afrondende werkzaamheden op Noord II.

Riolering
Investeringen ten behoeve van de riolering zijn voor een groot deel gekoppeld aan de bouwplanning van de nieuwbouwwijken en de ontwikkeling binnen de grondexploitaties (1e aanleg). Daarnaast staat voor 2024 onder andere de vervanging van de riolering aan de J. van Goyenstraat in de planning. De toekomstige vervangingsinvesteringen in de riolering zijn opgenomen op basis van de uitgangspunten in het Riolering en Water Programma (RWP).