Paragraaf lokale heffingen

Omschrijving (toelichting)

In deze paragraaf wordt de informatie over de diverse gemeentelijke belastingen en heffingen, die in de verschillende programma’s staat, compact weergegeven. Op hoofdlijnen wordt een overzicht van de diverse heffingen gegeven en we besteden aandacht aan de geraamde inkomsten en het beleid ten aanzien van die heffingen. Verder wordt de lokale lastendruk ten opzichte van de overige Drentse gemeenten weergegeven en kunt u informatie lezen over het kwijtscheldingsbeleid.

Omschrijving (toelichting)

Voor 2023 zijn de lokale heffingen verhoogd met een inflatiecorrectie van 2,5% met uitzondering van de lijkbezorgingsrechten. Voor de afvalstoffen- en rioolheffing is het uitgangspunt 100% kostendekkendheid. Voor de afvalstoffen- en rioolheffing is het uitgangspunt 100% kostendekkend. Het tarief van de rioolheffing is gestegen met € 3,00 ten opzichte van het jaar 2022. Een aantal andere heffingen zijn meer kostendekkend gemaakt door een algemene verhoging. Dat geldt voor het havengeld (beroepsvaart en pleziervaart).

Wet WOZ: De Waarderingskamer controleert en beoordeelt gemeenten op de uitvoering van de Wet WOZ. De mogelijkheid om de WOZ-waarden van andere woningen te raadplegen kan via www.woz-waardeloket.nl. De waarderingskamer heeft een controle uitgevoerd in het jaar 2023 naar onze werkprocessen en wij hebben hierbij heeft de (maximaal te behalen) 5 sterren behouden.  De markt van de woningen is met 17% enorm gestegen en we krijgen fors meer bezwaren binnen van NCNP-bureau's, dat resulteerde in een forse stijging van bezwaren en beroepen ten opzichte van belastingjaar 2022. 

Omschrijving (toelichting)

Gemeenten zijn beperkt in de belastingen die ze mogen heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de Gemeentewet. Er wordt onderscheid gemaakt tussen gebonden en ongebonden belastingen.

Ongebonden belastingen die in Meppel worden geheven zijn:
-Onroerende zaakbelasting;
-Parkeerbelasting;
-Precariobelasting.

De opbrengsten van de ongebonden belastingen behoren tot de algemene dekkingsmiddelen en zijn vrij te besteden. 

Naast ongebonden belastingen kan een gemeente rechten heffen. Dit zijn vergoedingen voor concrete prestaties door de gemeente geleverd. De rechten die in Meppel worden geheven zijn:
-Rioolheffing;
-Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten;
-Naheffingsaanslagen parkeren;
-Binnenhavengelden;
-Lijkbezorgingsrechten;
-Marktgelden;
-Leges.

De opbrengst van de rechten is niet vrij besteedbaar. De tarieven van rechten moeten zodanig worden vastgesteld dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden (maximaal 100% kostendekkendheid). Naast de directe kosten worden ook de overheadkosten (de zogenaamde indirecte kosten) meegenomen in de bepaling van het tarief.

Naast deze belastingen hebben wij nog een bestemmingsheffing op onroerende zaken in het centrum, de  Bedrijveninvesteringszone (BIZ).  De opbrengst van deze heffing keren wij uit als subsidie aan de Stichting BIZ Centrum Meppel.  De  bijdrage wordt ingezet voor het op peil houden van het goede ondernemersklimaat in de binnenstad. 

Omschrijving (toelichting)

De OZB zijn veruit de belangrijkste gemeentelijke belastingen. Er zijn drie belastingsoorten, namelijk:
1 een belasting geheven van eigenaren van woningen;
2 een belasting geheven van eigenaren van niet-woningen;
3 een belasting geheven van gebruikers van niet-woningen.

De raming van de OZB is voor 2023 ten opzichte van de vorige meerjarenbegroting verhoogd met de index (2,5%). Verder is rekening gehouden met de autonome stijging als gevolg van verbouw/nieuwbouw.

De heffingsgrondslag van de OZB is gebaseerd op de waarde zoals vastgesteld in het kader van de Wet waardering onroerende zaken (wet WOZ). Het OZB bedrag wordt berekend op basis van een percentage (het tarief) van de WOZ waarde. In de opbrengst OZB is een opslag meegenomen voor het Ondernemersfonds. Dit fonds is van en voor alle ondernemers in onze gemeente. 

De tarieven OZB voor het belastingjaar 2023 worden bepaald door de geraamde opbrengst OZB 2023 te relateren aan de totaal geraamde WOZ-waarden naar de peildatum 1 januari 2022. Het te betalen OZB-bedrag is een percentage (het tarief) van de WOZ-waarde.

In de gemeente Meppel worden de parkeertarieven gebruikt om de kosten voor parkeervoorzieningen te dekken en om het parkeren binnen de gemeente te reguleren. Meppel heft parkeergelden bij parkeermeters en -automaten en via parkeervergunningen.

Bij parkeergarage Keyserstroom, parkeergarage Kromme Elleboog en parkeerterrein Stadhuis worden parkeergelden achteraf geïnd. 

De tabel hieronder laat zien wat de tarieven zijn van onze gemeente en in relatie tot omliggende gemeenten voor 2022 en 2023.

Omschrijving (toelichting)

Precariobelasting wordt geheven voor het gebruiken van openbare grond van de gemeente. Voor terrassen of vaste standplaatsen wordt bijvoorbeeld precariobelasting geheven. 

Rioolheffing wordt opgelegd aan de gebruikers van een perceel waar direct of indirect water op het riool wordt afgevoerd. Er wordt een vast bedrag aan rioolheffing in rekening gebracht, onafhankelijk van de hoeveelheid geloosd water. Het tarief rioolheffing bedraagt in 2023 € 177 per aansluiting. De kosten voor het beheren en in stand houden van het rioolstelsel worden uit de opbrengst rioolheffing betaald.

Als het dekkingspercentage hoger is dan 100% wordt de meeropbrengst in de egalisatievoorziening gestort. De stand van de voorziening komt daarmee op 31 december 2023 op € 2,4 miljoen. 

Afvalstoffenheffing wordt geheven bij alle huishoudens. De gemeente heeft de plicht de huishoudelijke afvalstoffen in te zamelen. Daarom is ieder huishouden verplicht bij te dragen in de kosten van afvalinzameling. Het maakt daarbij niet uit of mensen wel of geen afval aanbieden. Het tarief afvalstoffenheffing voor 2023 bedraagt € 212.  Reinigingsrecht wordt geheven voor de afvoer van bedrijfsafval en mag alleen in rekening worden gebracht als ook daadwerkelijk een dienst wordt geleverd.

De kosten voor het inzamelen, afvoeren en storten van afval worden uit de opbrengst van de afvalstoffenheffing betaald. Als het dekkingspercentage hoger is dan 100% wordt de meeropbrengst in de voorziening afvalstoffenheffing gestort.

Als het dekkingspercentage hoger is dan 100% wordt de meeropbrengst in de egalisatievoorziening gestort. De stand van de voorziening komt daarmee op 31 december 2023 op € 393.800. 

Om ervoor te zorgen dat automobilisten tijdig en voldoende betalen worden controles uitgevoerd. Bij geconstateerde overtredingen legt de parkeercontroleur een naheffingsaanslag (parkeerboete) op.

Onder de naam ‘binnenhavengeld’ wordt een recht geheven voor het gebruik van de haven met een vaartuig. Voor 2023 is voor de beroepsvaart een algemene verhoging toegepast van 5%. Voor de pleziervaart is een verhoging van de opbrengst opgenomen van jaarlijks gemiddeld 10% (vaste ligplaatsen 5% en passanten inclusief campers 15%). De kosten van door de gemeente verstrekte diensten in de haven worden gedeeltelijk uit de opbrengst van het binnenhavengeld opgevangen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in beroepsvaart en pleziervaart.

Leges is de aanduiding voor rechten die worden geheven voor het genot van verstrekte diensten. In de legesverordening zijn bepalingen opgenomen over de activiteiten waarvoor de gemeente leges in rekening brengt. Verder staan daarin de tarieven en de grondslagen bij het heffen van de leges. De legesverordening is onderverdeeld in drie titels (zie tabel).

Legestarieven mogen op begrotingsbasis niet meer dan kostendekkend zijn. De kostendekkendheid mag bij titel 1 en titel 2 voor het totaal van de onderdelen niet meer dan 100% zijn. Binnen titel 3 geldt de maximale kostendekkendheid van 100% voor elk afzonderlijk tarief van de geraamde lasten en baten.

Het verschil in dekkingspercentage tussen begroting en werkelijkheid wordt verklaard door:
Titel 1: de werkelijke opbrengst leges voor reisdocumenten en rijbewijzen is hoger dan begroot. Dit als gevolg van meer aanvragen. Voor reisdocumenten zien we een inhaaleffect als gevolg van corona. 
Titel 2: het begrote dekkingspercentage van 83,6% is gebaseerd op de oorspronkelijk geraamde opbrengst leges omgevingsvergunningen van € 853.000. Deze raming is tussentijds (via de bestuursrapportage) al bijgesteld met € 450.000 naar € 1.303.000. De werkelijke opbrengst sluit daar nagenoeg bij aan. 
Titel 3: de werkelijke opbrengst van de leges APV/bijzondere wetten zijn lager als gevolg van minder aanvragen. 

Lijkbezorgingsrechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor verleende diensten door de gemeente.

Marktgeld wordt geheven voor het hebben van een standplaats op de markt.

In de tabel zijn de gerealiseerde opbrengsten voor 2022 vergeleken met de geraamde opbrengsten en de werkelijke opbrengsten 2023.

Het kwijtscheldingsbeleid is vastgelegd in de Leidraad Invordering. De hierin gestelde criteria zijn afgeleid van de regelgeving van het rijk. Bij het behandelen van een kwijtscheldingsverzoek vindt een inkomens- en vermogenstoets plaats. De normen voor kwijtschelding worden landelijk bepaald. Als een belastingschuldige noch betalingscapaciteit noch vermogen heeft, wordt kwijtschelding van afvalstoffenheffing en rioolheffing verleend. In incidentele gevallen komt het voor dat ook de onroerendezaakbelasting wordt kwijtgescholden.

Bij de bepaling van kwijtschelding houden wij rekening met 100% van de kosten van levensonderhoud. Er is bewust geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om lagere normen (90% of 95%) te hanteren om zodoende de meest ruimhartige kwijtschelding te kunnen verlenen. Ook kleine ondernemers komen voor kwijtschelding van de privé-aanslag in aanmerking.
In onderstaande tabel staan de bedragen die in 2022 en 2023 met kwijtschelding zijn gemoeid.

In de volgende tabel geven we een overzicht van de woonlasten van alle Drentse en naburige gemeenten voor 2023. Meppel staat op nummer 3 in het rijtje van voordelige gemeenten in Drenthe en de directe omgeving van Meppel. Een aantal Drentse gemeenten kent tariefdifferentiatie voor afvalstoffenheffing en/of rioolheffing.

In het onderstaand overzicht zetten we de ontwikkeling van de gemiddelde lokale lastendruk in Meppel in de jaren 2020 tot en met 2023 op een rij.

Deze woonlasten zijn afkomstig uit het atlas van Coelo. Dit is kennisinstituut op het gebied van lokale en regionale lasten. Zij zijn vanaf het jaar 2022 overgegaan op een andere rekenmethodiek voor de gemiddelde WOZ-waarde. Tot en met 2021 ging Coelo bij de berekening van de gemiddelde WOZ-waarde uit van de koop- en huurwoningen samen. Vanaf 2022 gaan ze bij de berekening uit van de gemiddelde WOZ-waarde van alleen de koopwoningen. Hierdoor zit er een groot verschil in de gemiddelde waarde woning.