Toelichting
Product 10 - Samenkracht en burgerparticipatie
LHBTIQ-beleid
We hebben er voor gekozen om te kiezen voor beleidsontwikkeling van onderop, dit door samen met de stichting Regenboog Meppel een meerjarig beleidsnotitie op te stellen. Hiermee spelen we in op de lokale vraagstukken en sluiten we aan bij datgene wat nodig is. De € 25.000 hebben we niet hoeven te gebruiken.
Sociaal en maatschappelijk werk
Door de komst van GALA hebben we kosten die we normaal van reguliere budgetten betaalden vanuit GALA-middelen kunnen betalen.
Noodopvang vluchtelingen
Het voordelig saldo van de noodopvang aan de Paradijsweg wordt veroorzaakt door verrekening van personeelskosten en BTW uit voorgaande jaren.
Opvang Oekraïne
Over 2023 ontving de gemeente een vergoeding van € 83 per bed/per nacht. Doordat de gemeente Meppel de opvang geconcentreerd heeft op 1 locatie zijn de exploitatiekosten per bed/per nacht lager dan de vergoeding van het Rijk. Dit leidt tot een overschot van ruim € 4 miljoen. Voor dit overschot geldt geen terugbetalingsverplichting.
Onderwijs Oekraïnse leerlingen
Dit betreft kosten voor onderwijs(huisvesting) van Oekraïnse leerlingen. De financiële dekking van deze taak zit deels in de algemene uitkering, waardoor dit budget een nadeel laat zien.
Product 11 - Eigen kracht en individuele ondersteuning
POK-middelen
De middelen Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslagen (POK) ontvangen wij vanuit het Rijk vanaf 2022 tot en met 2027 en zijn bedoeld voor meerjarige inzet voor de verbetering van de dienstverlening aan inwoners in een kwetsbare positie. In 2023 hebben we met deze middelen het volgende gedaan:
- Impuls gegeven aan integraal werken middels implementatie doorbraakmethode van het Instituut voor Publieke Waarden (IPW). De informatievoorziening vanuit het Sociaal Domein is verbeterd doordat brieven en beschikkingen zoveel mogelijk herschreven zijn naar B1-niveau.
- Er zijn voorbereidende stappen gezet op het gebied van digitalisering toegang en dienstverlening Sociaal Domein. Er is extra formatie wijkregie ingezet en er zijn trainingen gevolgd vanuit wijk- en dorpsgericht werken gericht op het contact met inwoners middels de Nieuwe Route.
- Er is gestart met een programma Dienstverlening voor het verder verbeteren van de dienstverlening organisatie breed. Ook is er een kennisbase aangeschaft waardoor onze juristen versterkt worden om zo sneller in te kunnen spelen op juridische vraagstukken.
Een deel van de middelen is niet ingezet omdat met name de digitalisering van de toegang/dienstverlening Sociaal domein een langere voorbereidingstijd heeft gekend dan vooraf verwacht. Deel van de middelen was bestemd voor de invoering van de wet WAMS. Door de val van het kabinet is de behandeling van dit wetsvoorstel controversieel verklaard en daarmee uitgesteld. Wegens uitdagingen rondom capaciteit en personele wisselingen is er minder inzet geweest bij pilots gericht op het verbeteren van de leefomgeving.
Aanpak jeugdgroepen
Er is in december 2023 besluitvorming geweest door het college over het plan van aanpak jongerengroepen en richting bepaalt daarna is er pas handen en voeten gegeven aan de uitvoering, daardoor hebben we niet in 2023 al het geld kunnen besteden. In 2024 is externe expertise ingehuurd binnen de kaders van het college besluit en wordt er op het budget uitgegeven.
Wijkgericht werken
Enkele uitgaven die gepland stonden voor 2023 zijn qua uitvoering verschoven naar 2024. Om die reden worden de uitgaven dan ook ten laste gebracht van 2024.
Brede ondersteuning kinderopvangtoeslagaffaire
Voor de uitvoeringskosten van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag ontvangt de gemeente een vergoeding op basis van normbedragen. In 2023 zijn de uitvoeringskosten binnen deze normbedragen gebleven. Een kanttekening hierbij is wel dat de ontvangen vergoeding betrekking heeft op volledige trajecten, terwijl de betreffende trajecten nog niet geheel zijn afgerond. Dat betekent dat mogelijk een deel van de bijbehorende uitvoeringskosten nog ten laste van een volgend jaar zullen komen.
Product 12 - Inkomensregelingen
Uitkeringen
De definitieve beschikking BUIG in oktober viel uiteindelijk nog een stuk lager uit dan de nadere voorlopige beschikking in juni, welke meegenomen was in de bestuursrapportage.
Loonkostensubsidie
Het Rijks LKS-budget wordt op basis van de laatst bekende realisaties vastgesteld. Bij de bekendmaking van de voorlopige budgetten 2023 door het Rijk waren de realisaties van 2022 nog niet bekend, daarom is de voorlopige verdeling van het LKS-budget gebaseerd op realisatiecijfers 2021. De definitieve vaststelling van het LKS-budget is gebaseerd op realisatiecijfers 2022. Wij blijven met onze uitgaven binnen het definitieve LKS budget. Echter, het begrote bedrag was lager. Dit heeft te maken met de inschatting die is gemaakt. Loonkostensubsidie wordt veel verstrekt omdat steeds meer mensen vanuit de participatiewet aan het werk kunnen met dit instrument. De minimumloonsverhoging van 10% in 2023 zorgt natuurlijk ook voor hogere uitgaven in de LKS dan voorzien in 2022 bij het opstellen van de begroting.
BBZ
Het overschot is ontstaan doordat we voor de terugvordering van de bedrijfskredieten Tozo een externe partij hadden ingeschakeld. Deze partij kon echter niet aan zijn verplichtingen voldoen. Daarom is in tweede instantie besloten om de uitvoering samen met de gemeente Zwolle op te pakken. Hierdoor zijn de uitgaven lager dan begroot.
Armoederegelingen
Dit jaar is er minder een beroep gedaan op de armoederegelingen. Wij verwachten echter wel een stijging. De armoede onder inwoners blijft stijgen. Daarnaast is recentelijk nieuw beleid vastgesteld. Vanuit dit beleid worden de armoederegelingen opnieuw onderzocht en wordt gekeken hoe dit zo efficiënt mogelijk kan worden ingericht. De nieuwe inrichting zal zeer waarschijnlijk zorgen voor een toename van de inzet van de armoederegelingen.
Bijzondere bijstand
Voor de uitvoering van de energietoeslag was budget overgeheveld van 2022 naar 2023. Dit bedrag was niet geheel benodigd. Daarnaast is in de beschikbaar gestelde gelden ook een component voor de uitvoeringskosten (8%) opgenomen. Deze gelden zijn daarvoor echter niet geclaimd, we hebben deze werkzaamheden met het eigen personeel opgevangen. Daarnaast hebben iets minder huishoudens bereikt dan verwacht (1810 i.p.v. 1817) en hebben we maar heel weinig aanvragen voor individuele bijstand gehad waar we meer hadden verwacht. De regeling energietoeslag loopt door in 2024. Via de budgetoverheveling wordt voorgesteld het restantbudget energietoeslag 2023 over te hevelen naar 2024.
Product 13 - Begeleide participatie
DVO wachtlijst oud-WSW
De medewerkers die op de dienstverleningsovereenkomst wachtlijst “oud” met Reestmond staan hebben dezelfde rechten als de huidige SW-ers. Het grootste deel van de facturen bestaat uit loonkosten.
Deze mensen hebben ook een loonsverhoging gehad zoals die in de CAO WSW twee keer in 2023 is vastgesteld. Daarom is hier structureel een verhoging van de uitgaven.
Beschut werk nieuw
Bij Beschut werk nieuw is er een hogere instroom geweest dan verwacht door het openen van een nieuw zorg- wooncomplex in 2023 in Meppel. Hier kwamen mensen te wonen die al een dienstverband hadden. Hierdoor werd de gemeente Meppel verantwoordelijk voor de structurele kosten beschut werk nieuw van deze nieuwe inwoners.
Product 16 - Maatwerkdienstverlening 18+
Huishoudelijke Ondersteuning
Door de invoering van HHM-normenkader in 2022 is er een indicatiedaling van gemiddeld ongeveer 10 minuten per week per client. daarnaast heeft er in oktober 2023 een tariefwijziging plaatsgevonden van €33,43 naar € 35,11.
Net als in 2022 is het landelijk beeld dat er te weinig capaciteit is voor huishoudelijke hulp en er sprake is van krapte op de arbeidsmarkt en zien wij dit terug in de verzilveringsgraad van de indicaties.
Schuldhulpverlening
Het tekort is grotendeels ontstaan door ons aandeel in het negatieve jaarresultaat van de GKB en de organisatie-/onderzoekskosten die gemoeid zijn met het inrichtingsproces van de GKB (verzelfstandiging). Het bestuur van de GKB is volop bezig en heeft het streven om de nieuwe situatie op 1 januari 2025 te laten ingaan.
Wmo PGB
De aantal Wmo pgb verstrekken zijn de afgelopen jaren afgenomen, mede door het toetsen van de pgb-waardig- en -vaardigheid.
Product 17 - Maatwerkdienstverlening 18-
Jeugdhulp
In de begroting was gerekend met een gelijkblijvend aantal jongeren met jeugdhulp, maar ook met hogere tarieven. Echter, we constateren in 2023 een daling in het aantal jongeren met jeugdhulp. Deze daling liet zich met name zien binnen de jeugd GGZ, maar ook bij verblijf. Tegelijkertijd zijn de kosten per cliënt op alle zorgsoorten wel toegenomen. Door deze combinatie zijn de werkelijke uitgaven op jeugdhulp in 2023 in totaliteit niet gestegen en in lijn met het voorgaande jaar gebleven.
Product 18 - Geëscaleerde zorg 18+
Beschermd wonen
Op basis van de voorlopige afrekening Beschermd Wonen (BW) ontvangt gemeente Meppel circa €1.774.000 meer van centrumgemeente Assen dan was begroot. Het overschot is vooral te verklaren doordat de rijksbijdrage op vergelijkbaar niveau is gebleven, terwijl de kosten zijn gedaald.
Met de openstelling van de Wet langdurige zorg voor BW-cliënten per 1 januari 2021 zijn sindsdien veel cliënten uitgestroomd vanuit onze BW-regio. In de jaren die volgden stroomden meer cliënten uit dan vooraf verwacht, zowel door de gemeenten als het Rijk. De nieuwe instroom is beperkt. Een bijstelling van de rijksbijdrage heeft sindsdien nog niet plaatsgevonden. En de verwachting is dat dit voor 2025 ook nog niet zal gebeuren. Als gevolg van een fors lager aantal cliënten en een niet aangepaste rijksbijdrage hadden we de afgelopen jaren een flink overschot op deze middelen. Deze middelen zijn een algemeen dekkingsmiddel en hoeven daarom niet terugbetaald te worden.
Product 19 - Geëscaleerde zorg 18-
Jeugdhulp
Zie product 17.
Product 20 - Volksgezondheid
Preventieve en curatieve volksgezondheid
Door de komst van GALA hebben we kosten die we normaal van reguliere budgetten betaalden vanuit GALA kunnen betalen.